Beleid en debat

Als leider van de unit waaronder het bijenonderzoek in Wageningen ressorteert, wil ik graag ingaan op reacties op ons Wageningen-UR statement. Voor de goede orde het Wageningen UR statement komt niet van de RvB, maar is door mij en door mijn onderzoekers opgesteld. En niet om een mening af te geven, maar om de state-of-the-art vanuit eigen onderzoek en vanuit de wetenschappelijke literatuur aan te geven omtrent het complex van factoren, dat mogelijk verantwoordelijk is voor de bijensterfte. En dat is het probleem dat ik met de uitzending van Zembla heb: het is gebaseerd op meningen en niet op onderzoek.

The UK Government is being asked to investigate a possible link between a new generation of pesticides and the decline of honey bees. It is suspected that the chemicals may be impairing the insects' ability to defend themselves against harmful parasites through grooming. The Environment Secretary, Caroline Spelman, will have to answer a question in the Commons from the former Home Office minister David Hanson about whether the Government will investigate if the effect of neonicotinoids on the grooming behaviour of bees is similar to its effect on termites. The pesticides, neonicotinoids, made by the German agribusiness giant Bayer and rapidly spreading in use, are known to be fatal to termites by damaging their ability to groom themselves and thus remove the spores of harmful fungi.

“The Government must intervene to protect New Zealand honeybees from pesticides that have been implicated in bee deaths,” Green Party food spokesperson Sue Kedgley said today. The Green Party today launched a nationwide petition calling on the Government to suspend the use of Neonicotinoid pesticides until the Environmental Risk Management Authority (ERMA) has reassessed them. Neonicotinoid pesticides which have been linked to bee deaths around the globe are widely used in New Zealand on crops and pasture.

The official British government position has been that the neonicotinoid insecticides are safe when used correctly – but Professor Robert Watson, the chief scientific adviser at the Department for Environment, Food and Rural Affairs (Defra), has now initiated his own inquiry, The Independent revealed, because of concerns about the alleged effects on bees. However, Defra denied this and states that Bob Watson did not order a government “review” of the safety of neonicotinoid pesticides. The decline in populations of bees and other pollinators remains a major concern, and he asked to receive regular updates on new research into the possible effects on insects which are not the target species of pesticides. Defra had considered all recent research on neonicotinoids, including an as yet unpublished study conducted by US Department of Agriculture researcher, Jeffrey Pettis and a second similar study by Cedric Allaux from the French National Institute for Agricultural Research, which suggested that the neonicotinoid insecticide, imidacloprid, made honey bees more susceptible to disease caused by a parasite, nosema. "We have concluded that the studies do not present any new evidence," the spokesman said. "The UK has a robust system for assessing risks from pesticides and all the evidence shows neonicotinoids do not pose an unacceptable risk when products are used correctly. We will not hesitate to act if presented with any new evidence."

In een brief van 24 maart 2011 aan de leden van de vaste Kamercommissie voor Landbouw (zie bijlage) vraagt Jan Dommerholt, voorzitter van de Nederlandse Bijenhoudersvereniging (NBV) op korte termijn om een gesprek met staatssecretaris Bleker over een overheidsbijdrage aan de voorlichting naar imkers en groenbeheerders, het bevorderen van onderzoek naar de langetermijn effecten van het gebruik van neonicotinen, en het starten van onderzoek naar de subletale effecten van de neonicotinen op de ontwikkeling van de bijen.

'Ik vind dit heel erg en uitermate onterecht. Het lijkt er sterk op dat Zembla met een vooropgezette agenda aan dit onderwerp is begonnen', zegt een boze woordvoerder Simon Vink van Wageningen UR. Daarmee reageert hij op de uitzending van Zembla van zaterdagavond 12 maart 2011 over de wereldwijde bijensterfte. Volgens Zembla is Wageningen door de relaties met chemiegiganten als Bayer en BASF niet objectief in de beoordeling van de rol van pesticiden op bijensterfte. Vink kwalificeert dat als 'onzin'. 'Dit is een hele nare aanval. Er is duidelijk geen objectieve poging gedaan om te kijken naar wat er werkelijk aan de hand is. De bijensterfte is zorgwekkend. In de wetenschappelijke discussie over de oorzaken van die sterfte delen de meeste wetenschappers de visie dat de varoamijt de grootste verdachte is. Maar de andere partij zegt: het is het gebruik van pesticiden. En iedereen die zegt dat het anders is wordt verketterd.'

Nach den ersten Untersuchungsergebnissen zum Bienensterben in der Rheinschiene fordern Imker Schadenersatz. Unklar sei allerdings noch, wie groß der Ausfall für die etwa 7100 regionalen Imker sei, deren Bienenvölker seit Wochen in Massen sterben, teilte der Landesverband Badischer Imker in Appenweier am Samstag mit.

Nach Überzeugung von Forschern ist das Pflanzenschutzmittel, das gegen den Maiswurzelbohrer eingesetzt wird, schuld am Bienensterben. Die Insekten fallen demnach dem Abrieb des Wirkstoffs Clothianidin zum Opfer. "Die Berufsimker sind an einem Punkt angelangt, wo es um Existenzen geht", sagte der Verbandsvorsitzende Ekkehard Hülsmann. Er sieht gewaltige Probleme, Entschädigungen umzusetzen, da auch Löwenzahn, Raps und Obst mit dem Pflanzenschutzmittel belastet sein könnten.