De GGD in Noord-Nederland maakt zich zorgen over het gebruik van landbouwgif en wil dat er een groot onderzoek komt

Mensen die bloot worden gesteld aan landbouwgif kunnen last krijgen van ernstige ademhalingsproblemen, prikkelende ogen en huiduitslag. Het gaat om Metam Natrium. Dat is een giftig grondontsmettingsmiddel, waarmee lelievelden worden bewerkt voordat er bollen worden geplant. Volgens milieuarts Frans Duijm van de GGD komen er niet heel veel klachten binnen, maar wil de GGD wel weten wat de precieze gevolgen voor de gezondheid zijn van de middelen. Op 21 november 2013 was er een uitzending van het onderzoeksprogramma Zembla van de Vara over landbouwgif. Daarin wordt ook een incident uit 2011 uit Veeningen genoemd waarbij iemand ziek is geworden. Tweede Kamerlid Esther Ouwehand (PvdD) heeft staatssecretaris Sharon Dijksma van Landbouw hierover naar het vragenuurtje van de Kamer op 26 november geroepen. Ouwehand vond dat Dijksma het middel onmiddellijk zou moeten verbieden. De staatssecretaris zei dat de Gezondheidsraad begin 2014 komt met de resultaten van een onderzoek naar het bestrijdingsmiddel. Op grond daarvan wilde Dijksma eventueel maatregelen nemen, want "het moet wel zorgvuldig gebeuren". In een reactie schrijft de toxicoloog Henk Tennekes dat de GGD zich terecht zorgen maakt over het landbouwgif metam-natrium omdat een mogelijk verband met ademhalingsproblemen al in 1994 in de wetenschappelijke literatuur werd beschreven en passen bij de symptomen die bij omwonenden van percelen waar het middel toegepast is werden vastgesteld (ademhalingsproblemen, prikkelende ogen en huiduitslag). Het middel is sinds 2010 door de Europese Unie verboden, maar mag in Nederland nog tot 31 december 2014 worden gebruikt. Het is onbegrijpelijk dat het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) het besluit van de EU niet integraal heeft overgenomen, aldus Tennekes.

De GGD in Noord-Nederland maakt zich zorgen over het landbouwgif metam-natrium. Omwonenden van percelen waar het middel toegepast is kregen ademhalingsproblemen, prikkelende ogen en huiduitslag. Het middel is sinds 2010 door de Europese Unie verboden, maar mag in Nederland nog tot 31 december 2014 worden gebruikt.

,,Van dit soort middelen kun je ernstige luchtwegklachten krijgen, die heel lang kunnen blijven bestaan”, zei milieuarts Frans Duijm van GGD Groningen gisteravond in het televisieprogramma Zembla. Ook zijn er klachten over prikkelende ogen en huiduitslag.

Volgens de Partij voor de Dieren (PvdD) moet het kabinet omwonenden van bollenvelden beschermen tegen gevaarlijk landbouwgif, zo meldt de fractie in een reactie op de uitzending. Tweede Kamerlid Esther Ouwehand (PvdD) heeft staatssecretaris Sharon Dijksma van Landbouw hierover naar het vragenuurtje van de Kamer op 26 november geroepen. Ouwehand vond dat Dijksma het middel onmiddellijk zou moeten verbieden. De staatssecretaris zei dat de Gezondheidsraad begin 2014 komt met de resultaten van een onderzoek naar het bestrijdingsmiddel. Op grond daarvan wilde Dijksma eventueel maatregelen nemen, want "het moet wel zorgvuldig gebeuren".
Metam-natrium wordt gebruikt om lelievelden te ontsmetten voordat er bollen worden geplant. Het middel verdelgt schimmels in de grond. Het wordt ook gebruikt in de aardappel en maïsteelt. De problemen met metam-natrium wijzen volgens toxicoloog Martin van den Berg van de Universiteit Utrecht op onoordeelkundig gebruik. Het mag bij bepaalde weersomstandigheden niet worden gebruikt, maar dit gebeurt kennelijk toch, zei hij in Zembla.

Begin dit jaar werden ook klachten gemeld in Oudemirdum door inwoners in de buurt van het lelieveld aan de Boegen en de Sminkewei. Volgens de bewoners ligt de akker veel te dicht bij het dorp. Het lelieveld is van teler Paul van der Bijl uit Creil. De akker is ongeveer vijf hectare groot en wordt onder meer bewerkt met metam-natrium.

De klachten ontstonden nadat in Gaasterland een flinke zandstorm opstak. De harde wind blies dekzand van het lelieveld naar de huizen en daarbij werden, zo vermoeden de bewoners, ook schadelijke stoffen verspreid. Dat leidde bij sommige mensen tot gezondheidsklachten, waarvan melding werd gedaan bij de GGD. Die nam de zaak in onderzoek, samen met de Gezondheidsraad. De bewoners brachten ook de gemeente Gaasterlân-Sleat van de gezondheidsklachten op de hoogte.

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit werd bij een aantal incidenten in het land ingeschakeld, maar die heeft geen overtredingen geconstateerd. De inspectiedienst nam geen luchtmonsters, wat volgens deskundigen wel nodig is om te kunnen meten aan hoeveel giftig gas omwonenden zijn blootgesteld.

GGD-arts Duijm vindt dat de regels voor dit soort middelen moeten worden aangescherpt. Misschien zouden ze wel moeten verboden. ,,Geen enkele overheidsinstelling weet hoeveel incidenten zich hebben voorgedaan met dit middel.”

In januari 2011 besteedde Zembla al eens aandacht aan bestrijdingsmiddelen in de bollenstreek en de risico’s van blootstelling daaraan. De staatssecretarissen van Milieu en Landbouw vroegen daarop advies aan de Gezondheidsraad, die naar verwachting in januari een rapport hierover uitbrengt. Uit het conceptrapport zou blijken dat er voldoende reden voor blootstellingsonderzoek is, zo meldde Zembla.

Bronnen:
RTV Drenthe, 21-11-2013
http://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/ggd-maakt-zich-zorgen-over-gebruik-land…
Friesch Dagblad, 22-11-2013
http://www.frieschdagblad.nl/index.asp?artID=65948