Beleid en debat

Het beschermen van geïsoleerde natuurgebiedjes met bedreigde soorten heeft weinig zin, zolang de omgeving van die reservaten niet op orde is. Nederland moet daarom juist investeren in grote landschappelijke eenheden die onderling zijn verbonden. Pas dan kan de negatieve invloed van de landbouw worden gekeerd. Tot die conclusie komt de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur die volgende maand een advies uitbrengt aan staatssecretaris Sharon Dijksma (natuur). Een commissie onder leiding van oud-minister Agnes van Ardenne bereidt een herijking van het Nederlandse natuurbeleid voor en liet de doelmatigheid daarvan afgelopen jaar onderzoeken. Volgens de toxicoloog Henk Tennekes is dit advies zinloos zo lang als de oppervlaktewaterverontreiniging met bestrijdingsmiddelen, daaronder vooral de neonicotinoiden, niet effectief wordt bestreden. Het is een absolute illusie te denken delen van Nederland te kunnen vrijwaren van de kwalijke gevolgen van deze milieuverontreiniging, aldus Tennekes.

Unser Planet unterliegt seit Jahrmillionen einem steten Klimawandel. Flora und Fauna haben sich dieser Situation immer angepasst. Eine „globale Erwärmung“ jedoch als alleinige Ursache für den Rückgang in der Vogelwelt zu sehen, ist einäugig. Denn fast alle Vogelarten sind Insektenfresser und ausnahmslos alle benötigen Insekten für die Aufzucht ihrer Küken. Aber Insekten fehlen immer mehr in ihren Lebensräumen und Rastplätzen. Die Ursache sieht ein holländischer Toxikologe Dr. Henk Tennekes (Das Ende der Artenvielfalt) und andere Wissenschaftler im Einsatz von Insektiziden der Stoffgruppe der Neonikotinoide. Dies sind Nervengifte und wirken bis zu 10 000fach stärker als das verbotene DDT und sie töten nicht nur Bienen, sondern alle Insekten. Imidacloprid und Clothianidin bei Mais und Sonnenblumen wurde zwar in Deutschland und Frankreich verboten. Bei anderen Nutzpflanzen und in anderen Ländern jedoch sind diese Neonikotinoide hingegen unverändert zugelassen. Insekten stehen am Anfang unserer Nahrungskette. Wenn sie von diesem Planeten verschwinden, verschwindet auch der Mensch. Es wird nur noch die selbstbestäubenden Pflanzen geben. Gräser, Farne einige Baumarten. Die Evolution darf von Neuem beginnen und am Ende vielleicht doch ein Wesen schaffen, das intelligenter ist als der Mensch.

Staniel is the old English word for the kestrel (Falco tinnunculus), the hovering falcon. Staniel is long forgotten now; our modern English name for the bird comes from the French crécerelle, and I was put in mind of all this recently on a weekend trip to Normandy, where I was delighted to find kestrels hovering all over the place, not least above motorway verges: on a 50-mile stretch of the A28 which runs between Alençon and Rouen, I counted 18 of them. Twenty years ago, this was also a typical sight on the M1, M4 and M6, so much so that the kestrel became nicknamed the motorway falcon; the long, undisturbed grass verges, even with heavy traffic thundering past, had turned out to be perfect hunting grounds for the voles and mice on which kestrels feed. But today it would be a rare occurrence indeed to spot 18 kestrels in 50 miles of the M1, for the bird is increasingly in trouble in Britain, with its numbers dropping by 32 per cent in the years between 1995 and 2010, and a staggering 36 per cent decline just between 2008 and 2009. In the 1960s, 70s and 80s, when birds of prey such as peregrine falcons and buzzards were struggling because of pesticide poisoning and persecution, kestrels were flourishing; but now the situation is reversed, and they are the most threatened of our common raptors.

Weinig wetenschappelijke uitdagingen zijn complexer dan het begrijpen van de gezondheids- of milieurisico's van een chemische stof. Onderzoekers kunnen nu eenmaal giftige verbindingen niet aan mensen toedienen om te zien welke doses kanker veroorzaken. In plaats daarvan vertrouwen laboratorium onderzoekers op dierproeven, en epidemiologen onderzoeken de humane blootstelling die in het veld kan optreden. Beide soorten studies hebben veel onzekerheden, en wetenschappers moeten extrapoleren om oorzakelijke gevolgtrekkingen te kunnen maken en beschermende maatregelen aan te bevelen. Omdat absolute zekerheid zelden een optie is, zouden regelgevingprogramma's niet effectief zijn als een dergelijk bewijs vereist zou zijn. Overheidsfunctionarissen moeten de beste beschikbare gegevens gebruiken om grenswaarden voor schadelijke chemische stoffen vast te stellen en de veiligheid van geneesmiddelen te bepalen. Onzekerheid is een inherent probleem van de wetenschap, maar gefabriceerde onzekerheid is een heel andere kwestie. In de afgelopen drie decennia is de industrie vaak betrokken geraakt bij het ​​ wetenschappelijk onderzoek wanneer hun belangen werden bedreigd. Als, bijvoorbeeld, studies aantonen aan dat een bedrijf de bevolking of het milieu blootstelt aan gevaarlijke niveaus van een bepaalde chemische stof, reageert het bedrijf meestal met het inhuren van eigen onderzoekers om deze studies in twijfel te trekken. Eclatante voorbeelden van deze strategie zijn de wetenschappelijke controverses die zijn ontstaan over de relaties tussen roken en longkanker en tussen bestrijdingsmiddelen en bijensterfte.