Beleid en debat

Het aantal hondsdolle vleermuizen neemt toe

Er worden jaarlijks gemiddeld zo'n 120 gevonden vleermuizen bij diverse opvangplekken binnengebracht. Het aantal zieke en gewonde vleermuizen dat de laatste jaren is gecontroleerd steeg van 107 in 2011 naar 133 in 2012. Sinds 2010 hadden ze bij de Stichting Vogelklas Karel Schot geen hondsdolle vleermuizen gezien, maar eind vorig jaar, zaten ze er ineens met twee opgescheept.

Volgens Jaap Molenaar (Bijenstichting) gaat het de goede kant op met de bewustwording van publiek en agrarische sector over de risico's van neonicotinoiden

Voorzitter Jaap Molenaar van de Bijenstichting heeft een positief gevoel over het Jaar van de Bij. ,,We hebben veel mensen bereikt'', zegt hij. ,,Maar ik voel een soort kater dat in dit Jaar van de Bij het neonicotinoïde gif thiacloprid een ruimere toelating heeft gekregen. Dat is voor veel agrariërs een opvolger van imidacloprid.'' Dat het mondiaal mis dreigt te gaan met de bij, heeft Molenaar en zijn geestverwanten op de barricaden gedreven. ,,In Nederland dreigt 40 procent van de bijensoorten op de rode lijst te komen'', zegt hij fel. ,,Dat betekent dat er gevaar is van uitsterven. Dat moeten we voorkomen.'' Volgens de Kolhorner gaat het langzaam de goede kant op met de bewustwording van publiek en agrarische sector.

The Decline of Asian Frogs

It may be hard to believe it but in the world’s most populated continent, amphibians are quickly losing their grasp and are in danger of disappearing at an incredibly accelerated rate. It is estimated that 40% of the global amphibian population is currently in danger of becoming extinct, with more than 2,000 species currently considered “threatened”, “endangered” or “vulnerable” under the International Union for Conservation of Nature (IUCN)’s Red List of Threatened Species. Among these animals, frog species are especially being hit hard; and nowhere is this more apparent than in Asia, where many species are drifting closer and closer towards extinction long before they are properly identified, studied and provided protection.

The streams have gone silent in Panama. The frogs are gone

In what may be the greatest disease-driven loss of biodiversity in recorded history, hundreds of frog species around the world are facing extinction. Frogs in the western United States are threatened, and Australia, Europe, Latin America and the Caribbean have been especially hard hit. Central American countries such as Panama are suffering a catastrophic decline. The villain is a rather extraordinary fungus, an amphibian version of a case of athlete’s foot from hell, with an impossible name, Batrachochytrium dendrobatidis , which scientists call “Bd,” a virulent, lethal fungus that has spread around the globe. It is like a cheesy horror movie, but real. The little victims? Their pores clog, and they die of a heart attack.

Van de dagvlinders, reptielen en steenvliegen is meer dan driekwart van de soorten in gevaar

Zo’n 19 jaar geleden spraken 193 landen af dat in 2010 de achteruitgang van biodiversiteit gestopt zou moeten zijn. Deze doelstelling is bij lange na niet gerealiseerd. Het verlies aan natuurgebieden en daarmee het verlies aan planten- en diersoorten is zeer groot. De precieze aantallen zijn niet te kwantificeren aangezien we niet eens weten hoeveel soorten er zijn. Schattingen lopen uiteen van 5 miljoen tot 100 miljoen wereldwijd. Tot nu toe zijn hiervan maar rond de 1,8 miljoen soorten beschreven. Ongeveer 1,1 miljoen behoren tot de insecten. Van de ruim 35.000 soorten die in Nederland voorkomen is van ruim 6500 de mate van bedreiging bekend. Hieruit blijkt dat de helft bedreigd is. De verschillen tussen de soortgroepen zijn echter groot. Van de dagvlinders, reptielen en steenvliegen is meer dan driekwart van de soorten in gevaar.

De knoflookpad is in Twente zo goed als uitgestorven

Een aantal bijzondere soorten amfibieën krijgt in de provincie Overijssel extra aandacht, de knoflookpad (Pelobates fuscus) is er één van. Deze soorten zijn beschermd omdat ze zeldzaam zijn of met uitsterven worden bedreigd. Halverwege de jaren negentig werd duidelijk dat het aantal vindplaatsen van de knoflookpad sterk achteruitging. Sinds 1990 zijn er in Nederland nog maar 38 leefgebieden van de knoflookpad bekend, daarvoor was hij bekend van meer dan 100 leefgebieden. Tegenwoordig is het belangrijkste leefgebied van de knoflookpad in Overijssel het stroomgebied van de Overijsselse Vecht. Dit is het grootste bolwerk van de soort in Nederland. Twente was vroeger ook een belangrijke regio. Helaas zijn de meeste leefgebieden hier verdwenen. Een aantal leefgebieden liggen nog langs weerszijden van de IJssel.

2012 was the year of living dangerously

In 2012 governments turned their backs on the living planet, demonstrating that no chronic problem, however grave, will take priority over an immediate concern, however trivial. I believe there has been no worse year for the natural world in the past half-century. The melting of the Arctic's sea ice broke the previous record. Remnants of the global megafauna – such as rhinos and bluefin tuna – were shoved violently towards extinction. Novel tree diseases raged across continents. Bird and insect numbers continued to plummet, coral reefs retreated, marine life dwindled. And those charged with protecting us and the world in which we live pretended that none of it was happening.

De amfibieënpopulatie in West-Vlaanderen gaat erop achteruit

In West-Vlaanderen leven veertien soorten amfibieën. Drie ervan (de boomkikker (Hyla arborea), de poelkikker (Rana lessonae) en de rugstreeppad (Epidalea calamita)) zijn met uitsterven bedreigd. De vuursalamander (Salamandra salamandra) is al uitgestorven. Dat blijkt uit een inventarisatieproject dat in opdracht van het West-Vlaamse provinciebestuur en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek in de periode 2000-2005 werd uitgevoerd. Een kleine tweehonderd vrijwilligers hebben ruim 1.300 poelen in West-Vlaanderen onderzocht. De nadruk van het inventarisatieproject lag op twee regio's: het Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels en het Brugse Ommeland. De vergelijking met een grootscheeps onderzoek van 25 jaar geleden toont een achteruitgang aan van praktisch alle soorten.

Zowel de vroedmeesterpad als de geelbuikvuurpad worden in Nederland met uitsterven bedreigd

Beide soorten komen uitsluitend voor in Zuid-Limburg. Ze kwamen tot in de zestiger jaren gebiedsdekkend in bijna geheel Zuid-Limburg voor. Inventarisaties vanaf het begin van de zestiger jaren hebben duidelijk aangetoond dat de vroedmeesterpad (Alytes obstetricans) en de geelbuikvuurpad (Bombina variegata) de laatste decennia sterk in aantal zijn afgenomen. Was de vroedmeesterpad tot voor dertig jaar nog zeer algemeen in heel Zuid-Limburg, in 1997 zijn er nog maar veertien lokaties met levensvatbare populaties van deze soort vastgesteld. De achteruitgang van de geelbuikvuurpad is nog dramatischer. In 1964 waren er nog tachtig vindplaatsen, in 1975 nog negentien, in 1980 nog vijf, terwijl thans nog maar sprake is van vier vindplaatsen waar regelmatig meerdere exemplaren worden aangetroffen.

Wetenschappers voorspellen dat meer dan de helft van alle kikkers, padden en salamanders binnen veertig jaar zullen uitsterven

Wereldwijd worden amfibieën zwaar getroffen, wetenschappers spreken zelfs over de ‘zesde massa-extinctie’ onder amfibieën. In Nederland staat de helft van de soorten op de Rode Lijst en wereldwijd wordt eenderde van alle soorten amfibieën met uitsterven bedreigd. Het onderzoeksteam van dr. Hof van de Universiteit van Kopenhagen (Denemarken) gebruikte computermodellen om de invloed van klimaatverandering, het verlies van leefgebied en de schimmelziekte op amfibiepopulaties te modelleren. De resultaten verschenen in november 2011 in het wetenschappelijke tijdschrift ‘Nature’ (bijlage). De wetenschappers voorspellen dat meer dan de helft van alle kikkers, padden en salamanders binnen veertig jaar uitgestorven zal zijn door een combinatie van deze drie factoren. Het overlappen van deze bedreigingen zou kunnen betekenen dat de schattingen van de achteruitgang van populaties te optimistisch zijn en dat het in werkelijkheid nog erger is dan we aanvankelijk dachten.