Beleid en debat

Das en Boom in het gelijk gesteld

Staatssecretaris Bleker moet verbindingszones aanleggen tussen natuurgebieden in Limburg waarin de ernstig bedreigde korenwolf leeft. Tot die uitspraak kwam de voorzitter van de Haagse rechtbank deze week in een zaak die stichting Das en Boom tegen de staatssecretaris had aangespannen. Het ministerie van EL&I was juist van plan fors te bezuinigen op natuur, en had de plannen voor de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) voorlopig stop gezet.

Europarlementariër Bas Eickhout (GL): Commissie Landbouw van het Europees Parlement zal verbod op neonicotinoiden waarschijnlijk gaan blokkeren

Imidacloprid en andere neonicotinoïden moeten in heel Europa in de ban. Dat bepleitte onlangs de commissie voor milieu, volksgezondheid en voedselveiligheid van het Europees Parlement in een advies aan de commissie voor landbouw en plattelandsontwikkeling van het Europees Parlament. De ban zou als voorzorgsmaatregel moeten gelden tot onderzoek duidelijk maakt dat het gif veilig is voor bijenvolken, milieu en volksgezondheid (zie bijlage). Of ’Brussel’ het bijenprobleem gaat oplossen? Europarlementariër Bas Eickhout (GL) weet het niet. Hij was zondag gast tijdens Het Grote Bijendebat op het eerste Amsterdamse Beeing Festival. Hij zit in beide commissies. Die commissie voor landbouw en plattelandsontwikkeling zal de aanbevelingen van de commissie milieu, volksgezondheid en voedselveiligheid waarschijnlijk niet overnemen, vermoedt hij.

Number of farmland birds in Europe has halved since 1980

FARMLAND BIRD populations both in Ireland and across Europe have fallen to their lowest levels since records began in 1980 with overall numbers of farmland species down by 48 per cent. The Pan-European Common Bird Monitoring Scheme compiled population figures for 145 common and widespread bird species in 25 European countries between 1980 and 2009. Amongst those species covered, farmland birds were the most threatened group, with 20 out of 36 species in decline, and overall numbers at an all-time low since 1980, BirdWatch Ireland said yesterday. Some of the species that have declined the most over the last three decades across Europe include familiar farmland birds like Grey Partridge Perdix perdix (–82 per cent), Skylark Alauda arvensis (–46 per cent), Linnet Carduelis cannabina (–62 per cent) and Corn Bunting Miliaria calandra (–66 per cent).

Het aantal volken honingbijen in Nederland is sinds 1985 bijna gehalveerd

Het aantal volken honingbijen neemt de laatste decennia voortdurend af. Waren er in 1985 nog ongeveer 110.000 bijenvolken in Nederland, was dit aantal in 2005 gedaald tot 80.000. Dat betekent dat in Nederland het gemiddelde aantal bijenvolken per 100 ha, in deze periode verminderde van 3,5 naar 2,5. In Europa bedraagt het gemiddelde aantal bijenvolken 3,5 per 100 ha; het varieert van 0,2 in Ierland tot 9,9 in Griekenland. Volgens de gegevens van het Nederlands Centrum voor Bijenonderzoek waren er in 2009 in Nederland ongeveer 7000 imkers die naar schatting nog maar 63.000 bijenvolken hielden. Het aantal volken honingbijen in Nederland is sinds 1985 dus bijna gehalveerd. De verwachting is dat het aantal bijenvolken in de komende jaren nog verder zal dalen. Door de teloorgang van zowel het aantal wilde bijen als honingbijen zijn er steeds minder bestuivende insecten beschikbaar.

Imidacloprid voldoet niet aan de milieucriteria van het Besluit milieutoelatingseisen bestrijdingsmiddelen van 1995

De toelating van bestrijdingsmiddelen is in Nederland wettelijk geregeld sinds 1947. In dat jaar werd de Wet Bestrijdingsmiddelen en Meststoffen van kracht. Deze wet, waarin de deugdelijkheid (werkzaamheid) van middelen centraal stond, is in 1962 vervangen door de Bestrijdingsmiddelenwet. Deze schrijft voor dat naast de deugdelijkheid ook de risico’s voor de gezondheid van de mens bij de toelaatbaarheidsbeoordeling betrokken moeten worden. Sinds de wetswijziging van 1975 geldt dat ook voor schadelijke nevenwerkingen in het milieu. Artikel 3 van de Bestrijdingsmiddelenwet geeft de criteria voor de toelating van een middel. Door de globale formulering bleef het begrip ‘schadelijke nevenwerkingen in het milieu’ echter lange tijd moeilijk te hanteren. Voor milieucriteria is in februari 1995 een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) ex art. 3a (Besluit milieutoelatingseisen bestrijdingsmiddelen) van kracht geworden (Stb95).

‘Moord op de honingbij’, gemaakt door Hetty Nietsch en Manon Blaas (VARA), genomineeerd voor De Loep

De Nederlands-Vlaamse Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ) reikt in 2011 voor de achtste keer De Loep uit. Deze prijs voor onderzoeksjournalistiek in het Nederlandse taalgebied kent drie categorieën: tekstuele productie, audiovisuele productie en de aanmoedigingsprijs. De nominaties voor De Loep audiovisuele producties zijn: ‘Te gek om los te lopen’, uitgezonden door VRT Panorama en gemaakt door Dirk Leestmans. Een sterke en bijzonder mooi gefilmde uitzending die op zoek gaat naar de structurele oorzaken achter een wrange praktijk; ‘Moord op de honingbij’, gemaakt door Hetty Nietsch en Manon Blaas, uitgezonden door VARA
Zembla. Deze Zembla-aflevering boeit van de eerste tot de laatste minuut, en geeft fascinerende context aan een fenomeen dat klein lijkt maar het niet is: ‘Bloedkolen’, van Siebe Sietsma en Sander Rietveld, uitgezonden door EO Netwerk. Moeilijk spitwerk in binnen- en buitenland, dat leidt tot onthullende televisie. Journalistiek onderzoek dat in tijden van navelstaren te vaak achterwege blijft.

Toxicoloog Henk Tennekes: 'Gif bedreigt insectenwereld'

,,Natuurlijk moet je wetenschappelijk bewijs hebben als je suggereert dat bijen en andere insecten massaal sterven door die neonicotinoïden, geeft de toxicoloog Henk Tennekes grif toe. ,,Maar de aanwijzingen worden steeds sterker en toch mogen alle 55 producten waar dit landbouwgif in zit, hier nog steeds gewoon worden gebruikt. Terwijl bijenvolken op grote schaal sterven, het aantal vliegen en muggen steeds kleiner wordt, het aantal vlinders in het westen daalt en talloze insecten zelfs met uitroeiing worden bedreigd. ,,Weet je , zegt hij, ,,ik denk echt dat we op een wereldwijde ramp afstevenen als we niet de moeite nemen om in te grijpen. Het oppervlaktewater in Nederland is vergeven van imidacloprid. Vooral in Noord- en Zuid-Holland. Ik ben ervan overtuigd geraakt, en langzamerhand steeds meer wetenschappers, dat je parallellen kunt trekken met kankeronderzoek. Een veilig blootstellingniveau is namelijk niet definieerbaar, net als met kankerverwekkende stoffen. Realiseren we ons wat dat betekent? Dat we er waarschijnlijk pas in de loop der jaren achterkomen hoeveel soorten insecten gewoon weg zijn en dat daardoor vogels verdwijnen uit Nederland en dan hebben we het nog niet eens over het effect op de mens."

Intensive Grünflächenpflege in öffentlichen und privaten Anlagen führt zum Rückgang von Insekten

Der Einsatz von Insektiziden in Gärten, Grünanlagen und in der Landwirtschaft vergiftet Insekten und ihre Jäger - Vögel und Fledermäuse. Intensive Grünflächenpflege in öffentlichen und privaten Anlagen führt zum Rückgang von Insekten und damit zu schwindendem Nahrungsangebot für alle Insekten fressenden Tierarten. Eine englische Studie zeigt auf, dass Haussperlinge auch bei ausreichendem Angebot von geeigneten Brutplätzen eine zu geringe Reproduktionsrate aufweisen, weil die nötigen Insekten zur Jungenaufzucht fehlen – zwei von drei Jahresbruten verhungern, die Bestände sinken. Und in der Tat mangelt es Haussperlingen Passer domesticus in den heutigen Städten nicht nur eklatant an Brutplätzen, sondern auch an Insekten als Nestlingsnahrung, Samen tragenden Wildstauden und –gräsern als Nahrung für die Altvögel und an Sand- und Wasserflächen zur Gefiederpflege. Der Rückgang des einstigen Allerweltsvogels kann als Indikator für die Bestandsentwicklung anderer Stadt bewohnender Tierarten dienen.

Summer visitors to the UK top list of fastest-falling bird populations

Recent figures, from the annual Breeding Birds Survey carried out by the British Trust for Ornithology, show that between 1995 and 2009, the turtle dove Streptopelia turtur dropped in numbers by 74 per cent, the wood warbler Phylloscopus sibilatrix by 63 per cent and the nightingale Luscinia megarhynchos by 60 per cent. The whinchat Saxicola rubetra and the yellow wagtail Motacilla flava both declined by 55 per cent, the pied flycatcher Ficedula hypoleuca by 51 per cent, the cuckoo Cuculus canorus by 48 per cent and the spotted flycatcher Muscicapa striata by 47 per cent. "These losses are unsustainable, and if left unchecked will put these species in danger of being wiped out across large parts of the UK", said Graham Madge of the Royal Society for the Protection of Birds.