Beleid en debat

GILLES-ERIC SÉRALINI, Professeur et chercheur en biologie moléculaire à l’université de Caen

Codirecteur du pôle risques multidisciplinaires (MRSH-CNRS*), il est aussi président du conseil scientifique du Criigen, et a publié en septembre dernier une étude toxicologique pulvérisant la vérité officielle sur l’innocuité des OGM et du principal herbicide du monde, le Roundup de chez Monsanto.

Neonicotinoids: Commission moves to legislate to protect bees

The European Commission has said it will take legislative action to protect honey bees from the effects of neonicotinoids but has ruled out a complete ban. The European Commission said Monday it would draw up "stringent" measures to protect bees from dangers attributed to certain pesticides, but pulled back from an anticipated ban. The European Union executive "will propose a series of ambitious but proportionate legislative measures," said Health and Consumer Affairs Commissioner Tonio Borg. The official said "rapid and decisive" action would be taken to limit the damage caused by three types of insecticides said by the European Food Safety Authority (EFSA) earlier this month to pose "disturbing" risks. But Borg underlined that "a total ban would not be justified." Bees and other pollinating insects are hugely important for food production, especially of fruit, and "their protection is essential," EFSA said on January 16. It said the so-called neonicotinoid insecticides in question attack the central nervous system of insects, causing paralysis and death. The Commission said it was writing to manufacturers Bayer, Syngenta and Cruiser OSR seeking action, otherwise it would "take the necessary measures," according to Borg's spokesman at the time.

Met een moratorium op alle gebruik van neonicotinoiden boert de geïntegreerde gewasbescherming volgens Plantum flink achteruit

"Met een moratorium op alle gebruik van neonicotinoiden boert de geïntegreerde gewasbescherming flink achteruit, en het is maar de vraag of de bijenstand ermee gediend is als alternatieve middelen weer grootschalig gebruikt moeten gaan worden. Het EFSA-rapport geeft ook geen aanleiding voor een dergelijk moratorium", zegt Niels Louwaars, directeur van Plantum, in reactie op de motie die op 24 januari in de Tweede Kamer werd aangenomen. In die motie verzoekt de Tweede Kamer de regering zich in te zetten voor een Europees moratorium op alle toepassingen van neonicotinoiden en fipronil, tenzij onomstotelijk bewezen is dat zij geen schadelijk effect hebben op de gezondheid van bijen. "Bijen en andere bestuivers zijn voor de zaadsector zeer belangrijk en ook wij zijn van mening dat alleen gewasbeschermingsmiddelen toegelaten moeten worden die op een voor bijen veilige wijze toegepast kunnen worden. De EFSA, en nationaal het Ctgb, zijn de onafhankelijke wetenschappelijke instanties die daarop toezien", aldus Louwaars. "EFSA en Ctgb constateren nu dat voor een drietal toelatingen op mais en erwt een risico aanwezig is of niet uitgesloten kon worden, en dat moet dan nader bekeken worden. Maar ook zeggen zij dat die risico’s voor zaadbehandeling van niet-bloeiende en kasgeteelde gewassen in ieder geval niet aanwezig zijn. We gaan er vanuit dat de Tweede Kamer dit met de motie erkent. Ook positief is dat de Tweede Kamer, net als staatssecretaris Dijksma, wijst op een Europese aanpak." Plantum benadrukt dat zaadbehandeling een enorme milieuwinst oplevert ten opzichte van andere gewasbeschermingstechnieken zoals spuiten of grondbehandeling, omdat heel gericht kleine hoeveelheden middel worden aangebracht, op de plaats waar zij hun werk moeten doen. Sommige plagen kunnen zonder neonicotinoiden zaadbehandeling ook niet succesvol bestreden worden. In een reactie vraagt de toxicoloog Henk Tennekes zich af welke milieuwinst Plantum precies bedoelt. De introductie van imidacloprid heeft enorme milieuverontreiniging veroorzaakt die vele insectensoorten en daarvan afhankelijke vogelsoorten de das omdoet (bijlage). Hoe je het over milieuwinst kunt hebben bij stoffen die de voedselketen dreigen te breken is mij een raadsel, aldus Tennekes.

De voedselketen staat zwaar onder druk - we zijn op weg naar een ‘point of no return’

De nachtmerrie is ook bij een verbod op de neonicotinoiden nog lang niet voorbij. De Druckrey-Küpfmüller vergelijking voor de toxiciteit van imidacloprid voor bijen (bijlage) geeft aan dat het letale risico van dit neonicotinoide insecticide met meer dan de vierde potentie van de tijd toeneemt. Dat betekent dat ook uiterst geringe sporen van deze stoffen in het milieu op termijn een dodelijk effect op insecten zullen hebben. Zelfs bij een verbod van deze bestrijdingsmiddelen zal het tientallen jaren duren voordat dit landbouwgif uit het milieu verdwenen is. In al die tijd zullen deze stoffen een dodelijke bedreiging voor insecten vormen, die met meer dan de vierde potentie van de tijd toeneemt. De voedselketen komt daardoor in ieder geval zwaar onder druk te staan. De signalen die bijen en vele andere uitstervende insecten soorten ons geven zijn niet echt hoopgevend. We zijn op weg een ‘point of no return’ te bereiken. Of misschien hebben we dit ‘point of no return’ zelfs al wel bereikt. Dat wil zeggen dat we een ineenstorting van het ecosysteem - met welke maatregel dan ook - niet meer kunnen voorkomen. Met de uitroeiing van de insecten vernietigen we een onmisbare schakel in de voedselketen, en alle levensvormen die boven die schakel staan zijn dan ook gedoemd uit te sterven. Deze risico's zijn ontstaan omdat toelatingsautoriteiten veel te lang niet in staat bleken te zijn nieuwe inzichten mee te nemen bij de herbeoordeling van deze bestrijdingsmiddelen. Dat kan ons duur te staan komen.

Volgende week wil de Europese Commissie bekend maken welke maatregelen ze wil nemen met betrekking tot de risico’s van het gebruik van pesticiden op de bijenpopulaties

“De Commissie neemt de resultaten van het onderzoek van het Europese voedselagentschap zeer ernstig,” zegt Europees parlementslid Kathleen Van Brempt. “Dat had het over een hoog acuut risico voor de bijenpopulaties. Of ze een verbod zal voorstellen is nog niet zeker, maar de Commissie heeft het alarmsignaal begrepen.” Van Brempt pleit voor een verbod op schadelijke pesticiden voor bijen. De Europese Commissie zei vandaag in het Europees parlement dat het alvast de wetgeving snel wil aanpassen. Ze zal in elk geval de adviezen van het Europese voedselagentschap vertalen in de nieuwe maatregelen. “Het lijkt erop dat de Commissie de alarmsignalen van het Europees Voedselagentschap begrepen heeft,” zegt Europees parlementslid Kathleen Van Brempt. In een nieuwe studie die vorige week bekend raakte, liet het agentschap weten dat de meest gebruikte insecticiden een ‘onaanvaardbaar risico’ vormen voor de bijenpopulaties.

A profile in courage. GILLES-ERIC SÉRALINI, Professor and research scientist in molecular biology at the University of Caen

Because they dared to speak out about health and medical disasters they were persecuted by those they attacked. Séralini is the Co-Director of the department of multidiscipline risk management (MRSH- CNRS*) as well as Chairman of the scientific council of the Criigen; last September, he published a toxicological study destroying the official truth about the safety of GMO and of the world’s main herbicide, Monsanto’s Roundup.

German Association of Professional Beekeepers has decided to withdraw from the Bee Monitoring Project - Walter Haefeker reports

After 2 years of cooperation the Deutsche Berufs- und Erwerbsimkerbund (German Association of Professional Beekeepers, DBIB) has decided to withdraw from the Bee Monitoring Project; which involved the Beekeepers, the German Farmers Union and the Pesticide/ Chemical Industry. The reason for our withdrawal from the scheme, is that despite repeated attempts by the DBIB, the German Pesticide Industry refuses to investigate pesticides to the same extent as other factors, which they allege are involved in the mass bee decline. After several beekeepers' representatives protested at this biased approach, Bayer agreed to carry out laboratory investigations into neonicotinoids - which - to nobody's surprise - all produced negative results - i.e. neonicotinoids were not implicated in the death of bees. In the second year of the Bee Monitoring Project the German Chemical Industry simply dropped all investigations regarding the pesticides issue. Instead, it was decided that the samples of dead bees should be frozen, and that these should then only be investigated for pesticide residues when required. This meant that this issue was sidelined. Instead, in the project, big budget cuts were made regarding funding for all possible investigations into illnesses afflicting bees. At a stroke the budget for independent laboratory investigations on pesticides was done away with! There was also no research work to determine which pesticides are used near honey bee colonies. Hence, it transpired that targeted investigations of specific pesticides became impossible. And this allowed the Bee Monitoring Project to happily concentrate on the most important part of the project: the press and PR work! When it came to the Public Relations really impressive work was done.

The mistle thrush is vanishing from UK gardens

The mistle thrush (Turdus viscivorus) is vanishing from UK gardens, wildlife experts warned as they urged people to take part in an annual survey to monitor how birds are faring. Results from the RSPB's annual Big Garden Birdwatch survey have shown that mistle thrushes are now being seen in less than half the number of gardens they were spotted in 10 years ago. The RSPB is urging the public to take part in this year's survey, which takes place this weekend, to help gather important information on how mistle thrushes and other garden bird species are doing. The event, described by the conservation charity as the world's biggest wildlife survey, is now in its 34th year. Since starting in 1979 it has helped highlight dramatic declines in some garden birds. Starling (Sturnus vulgaris) numbers have fallen from an average of 15 per garden in 1979 to just three in 2012, while house sparrow (Passer domesticus) numbers have fallen by two-thirds in the same period, although the two species are still the most commonly seen.

Nieuwe zuiveringstechnieken verwijderen 80 tot 100% van de gewasbeschermingsmiddelen uit lozingswater glastuinbouw

Uit onderzoek geïnitieerd door het Platform Duurzame Glastuinbouw zijn drie waterzuiveringstechnieken naar voren gekomen die 80 tot 100% van de gewasbeschermingsmiddelen uit lozingswater van de glastuinbouw kunnen verwijderen. Deze technieken kunnen daarmee een bijdrage leveren aan het verder verbeteren van de oppervlaktewaterkwaliteit in tuinbouwgebieden en het beschikbaar houden van gewasbeschermingsmiddelen voor de glastuinbouw. Het gaat om de volgende vier technieken: ozon met en zonder actiefkoolfilter, waterstofperoxide + lagedruk-UV, waterstofperoxide + middendruk-UV en elektrochemische flocculatie. De technieken zijn op semi-praktijkschaal getest met Standaard Water; dit is een gestandaardiseerd glastuinbouw lozingswater met daarin gangbare hoeveelheden meststoffen, vervuilingen en 12 gewasbeschermingsmiddelen. Ook is een vergelijk met praktijkwater van een rozenbedrijf gemaakt. Met ozon (zonder koolfilter) en met waterstofperoxide + UV (lagedruk en middendruk) wordt een gemiddeld zuiveringsrendement van 80% bereikt. Voor individuele stoffen lag de afbraak soms hoger en soms lager. Als ozon in combinatie met een actiefkoolfilter wordt toegepast, kan bij kortstondige belasting een zuiveringsgraad van 100% worden bereikt.

Europarlementariër Bas Eickhout wil een moratorium op het gebruik van pesticiden die medeverantwoordelijk zijn voor de massale sterfte van bijen

Aanleiding is een studie van het Europese Voedselveiligheidsagentschap (EFSA), waarin voor het eerst wordt vastgesteld dat zogenaamde neonicotinoiden wel degelijk schadelijk zijn voor bijen. Eickhout vraagt samen met zijn Belgische collega Bart Staes de Europese Commissie om actie te ondernemen naar aanleiding van het onderzoek. Het onderzoek van de EFSA geeft nu aan dat blootstelling van bijen aan druppels, vocht en mogelijk ook stof waar bepaalde pesticiden in zitten, schadelijk is voor de bijen of hun larven. De neonicotinoiden zijn vaak niet de directe doodsoorzaak, maar blootstelling aan de pesticiden bedwelmt en verzwakt de bij, waardoor deze niet meer in staat is te overleven. "Bijenpopulaties sterven al jaren bij bosjes en het is hoog tijd dat Europese overheden hun verantwoordelijkheid nemen," aldus Eickhout. Er is nu ruimschoots voldoende wetenschappelijk bewijs voor de schadelijkheid van neonicotinoïde voor bijen om een onmiddellijk verbod te rechtvaardigen." De milieucommissie van het Europarlement bespreekt volgende week de bijensterfte. Eickhout hoopt dat dit EFSA-onderzoek de Europese Commissie en het Europees Parlement wakker schudt en dat er wetgevende stappen genomen worden om de schadelijke pesticiden te verbieden. In de tussentijd wil Eickhout een moratorium op het gebruik van deze pesticiden. De Groene Fractie in het Europees Parlement lanceerden deze week een Europese campagne om Europese imkers te ondersteunen, Europese beleidsmakers onder druk te zetten en burgers te informeren.