Beleid en debat

A bird watcher in Lunenburg County says the once-common house sparrow (Passer domesticus) is disappearing at an alarming rate in Nova Scotia. James Hirtle, who co-ordinates the National Audubon Society's Christmas bird count in his region, said only 30 sparrows have been spotted in the most recent count. "The last time I would have seen a house sparrow in Lunenburg County would have been before Dec. 1," he told CBC News. "There is a steady decline. Every year there seems to be fewer and fewer." Ian McLaren, an author and retired biology professor at Dalhousie University, said there are a variety of reasons for the drop in numbers, including a change in the way their food source — seeds — is treated by farmers. "Grain is handled much more carefully now, it's not spilled all over the place like it used to be," said McLaren. "There's less food for them." Hirtle said the decline in the house sparrow population isn't unique to Nova Scotia — its numbers are dropping around the world. "It tells me that there's something wrong with our environment when you see a species that declines so rapidly and so widespread," he said. "There's a healthy population on one farm in the area in Lunenburg County, which seems to be remaining constant, but in Lunenburg itself and the surrounding areas they're really hard to come by in the winter."

In the past 4 years alone a quarter of a trillion honeybees have died, prematurely. A number of factors have collided including mites, bacteria, fungus, bee husbandry, neonictinoids and climate change. The latter two are particular glaring; government regulatory bodies have the power to halt neonictinoids and take immediate corrective action against climate change. Neonictinoids are a neuro-active insecticide fashioned after nicotine; they poison nerves and specifically prevent acetylcholine from enabling neurons to communicate with each other and with muscle tissue. Neonictinoids were targeted to kill leaf-sucking insects, but they also painfully kill bees. In humans for instance, the neonictinoid-chemicals would trigger symptoms mimicking Parkinson's and Alzheimer's diseases. The Systemic Insecticides: A Disaster in the Making by Dr. Henk Tennekes has conclusively shown that neonictinoids persist in European soils and waterways for years. Neonictinoids are known to kill beneficial soil organisms like springtails, beetles and earthworms. Robbing the soil of beneficial fauna reduces its ability to decompose leaf litter and other organic matter - it alters the process of recycling nutrients, essentially impoverishing the soil. This, in turn, reverberates throughout entire ecosystems. For instance, Western European populations of common grassland feeding birds rely on springtails, beetles and earthworms for their sustenance, they have dramatically declined. Populations of their avian predators like Eurasian goshawks and northern goshawks have likewise fallen, significantly. Neonictinoids are killing the web of life. In 2012 British, French and American researchers corroborated Tennekes findings that neonictinoids impair honey- and bumble-bees from locating their hives instead they wind up destitute, shivering to death. A recent 2013 European study again has come to these startling conclusions. The European Food Safety Authority's (EFSA) latest report found that neonictinoids pose a serious threat to worldwide bee populations -- compromising Earth's biosphere. Clearly, it is time for the EPA to review all neonictinoids with an independent science team similarly to what Australia has embarked upon. It is incongruous to deliberately exterminate wild and domesticated bees when our burgeoning 7 billion population relies lock, stock, and barrel on their very existence.

Onderzoekers van Wageningen UR doen in samenwerking met onderzoekers van andere universiteiten al enige jaren onderzoek naar de oorzaken van de grootschalige sterfte van volken van honingbijen. Onderdeel van het onderzoek naar de bijensterfte, bij Wageningen UR en elders in de wereld, is het bestuderen van de rol van insecticiden uit de groep van neonicotinoïden. Recent publiceerde de EFSA (Europese Voedselveiligheid Autoriteit) drie rapporten over de risk assessment van drie neonicotinoïden voor de veiligheid van bijen. Ze hebben zich beperkt tot de toepassingen in zaadcoatings en als granulaat. EFSA concludeert dat in sommige gevallen risico niet uit te sluiten is. De EFSA geeft aan dat in een deel van die gevallen de benodigde gegevens om het risico in te schatten niet beschikbaar zijn. In de review over neonicotinoïden en bijensterfte signaleerden onze onderzoekers reeds hetzelfde. Bovendien wezen zij op een mogelijk komend risico: de geleidelijke ophoping van de middelen in de bodem. Wij delen de conclusie uit het rapport en van de Nederlandse Staatssecretaris van Economische Zaken dat de bevindingen van de EFSA bij sommige toepassingen van neonicotinoïden reden kunnen zijn voor hantering van het voorzorgprincipe bij toelating, en bij de andere toepassingen voor een strengere herbeoordeling. In een reactie confronteert de toxicoloog Henk Tennekes medewerkers van Plant Research International met hun vroegere uitspraken over neonicotinoiden en bijensterfte (zie ook bijlage).

Syngenta is teleurgesteld over het verbod op het gebruik van drie landbouwtoepassingen in de middelengroep neonicotinoïden. Donderdag werd hier in de Tweede Kamer een besluit over genomen. Staatssecretaris Sharon Dijksma van Landbouw en Natuur moet nu in de Europese Unie pleiten voor een moratorium op alle toepassingen van neonicotinoïden en fipronil, tenzij onomstotelijk bewezen is dat zij geen schadelijk effect hebben op de gezondheid van bijen. ‘Een slechte zaak voor de duurzame landbouw’, vindt Jan Bouwman, Sustainable Agri and Stewardship Manager van Syngenta, die spreekt van een straffe uitspraak. ‘Wij krijgen hier meer last van dan van de gecontroleerde techniek die we nu toepassen.’ Bouwman is bang dat het besluit tot grotere risico’s voor bijen leidt. Voor sla betekent dit bijvoorbeeld dat er dan zes bespuitingen in het veld nodig zijn. Een van de consequenties hiervan is meer schade aan het oppervlaktewater.’ Syngenta wil zo snel mogelijk met het College voor toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) en staatsecretaris Dijksma in discussie over de link die wordt gelegd tussen neonicotinoïden en bijensterfte. ‘Wij willen Dijksma nogmaals de relevantie van zaadbehandeling voor de duurzame land- en tuinbouw uitleggen en hopen dat ze daar wat mee kan. Het is de vraag of daar genoeg tijd voor is.’ Het concern zegt te twijfelen aan de conclusie van het rapport van de European Food and Safety Authority (EFSA) dat aan het verbod ten grondslag ligt. De Europese voedselveiligheidsautoriteit komt tot de slotsom dat drie van de insecticiden uit de groep neonicotinoïden schadelijk zijn voor bijen. Een van deze is de actieve stof thiamethoxam, door Syngenta op de markt gebracht onder de naam Cruiser. In een reactie schrijft de toxicoloog Henk Tennekes dat Bouwman echter niet in gaat op het wetenschappelijk bewijs dat zich de laatste jaren heeft opgestapeld. De oorzaak van bijensterfte is bekend: neonicotinoiden. Volgens Tennekes kan zelfs de door de agrochemie lobby geinfiltreerde EFSA er niet meer onderuit deze visie over te nemen. Samen met Francisco Sánchez-Bayo heeft Tennekes aangetoond dat de gemeten verontreinigingen van stuifmeel en nectar met imidacloprid binnen een week dodelijk zijn voor bijen. Dat werkt destabiliserend op het bijenvolk en verklaart de sinds vele jaren sterk verhoogde wintersterfte. Bouwman weet dit al sinds 30 oktober 2009 toen ik hem op de hoogte heb gebracht bij mijn voordracht bij de Werkgroep 'bestuivende insecten en gewasbeschermingsmiddelen en biociden‘, de zogenaamde 'spuitschade commisisie', waarin ook hij vertegenwoordigd is, aldus Tennekes.

Das niederländische Parlament hat gestern ein europäisches Moratorium für bienengefährliche Beizmittel, sogenannte Neonicotinoide, gefordert. Aufgrund des Zwischenberichts der Europäischen Behörde für Lebensmittelsicherheit (EFSA) fordert das Parlament die niederländische Regierung auf, auf ein europäisches Moratorium für alle Anwendungen von Neonicotinoiden hinzuarbeiten, es sei denn, dass schlüssig bewiesen wird, dass diese keine schädlichen Auswirkungen auf die Gesundheit der Bienen haben. Eine Studie im Auftrag des europäischen Parlaments hat die Gefährlichkeit für Bienen bestätigt. Die EFSA kam vergangene Woche zu dem Schluss, dass die Verwendung dieser Mittel nur bei Pflanzen, die für Bienen uninteressant seien, akzeptabel ist. Die Grünen haben bereits Anfang 2011 einen Antrag für ein Verbot der bienengefährlichen Beizmittel im österreichischen Parlament eingebracht. "Die Faktenlage ist klar, die WissenschaftlerInnen sind sich einig, diese Stoffe gehören verboten. Ich rechne damit, dass sich auch die anderen Parteien unserer Sicht anschließen und wir umgehend gemeinsam den Bienenschutz im österreichischen Parlament beschließen können. Es besteht kein Grund auf ein europäisches Moratorium zu warten, wenn wir sofort mit dem Bienenschutz in Österreich beginnen können", erklärt Wolfgang Pirklhuber, Landwirtschaftssprecher der Grünen.

On the 24th January 2013, the Dutch Parliament called for a complete suspension on the use of Neonicotinoids. This follows a recent report by the European Food Safety Authority highlighting the insecticides as ‘high risk’ to honeybees and unknown risk to wild pollinators. Matt Shardlow, Buglife CEO, said “Buglife welcomes this decision and urges the UK government to suspend Neonicotinoids and apply pressure on the European Union to follow suit. Action needs to be taken now to suspend Neonicotinoids in order to protect our wild bees, hoverflies, moths and other pollinators. The Department for Food and Rural Affairs (Defra) has already committed to make a decision on the UK future of Neonicotinoids in January and Buglife is eagerly awaiting that decision.” Wildlife charity, Buglife – The Invertebrate Conservation Trust has been campaigning to ban the use of Neonicotinoids since 2009. Numerous scientific studies have shown the harmful effects these insecticides have on pollinating insects such as bumblebees, flies and butterflies yet Defra has not taken preventative action.

Een meerderheid in de Tweede Kamer heeft ingestemd met een verbod op het gebruik van neonicotinoïden in de landbouw en ongediertebestrijding. PvdA, SP, Groen Links, D66, ChristenUnie en 50+ stemden voor de motie die was ingediend door de Partij voor de Dieren. VVD, CDA, PVV en SGP stemden tegen de motie. Staatssecretaris Sharon Dijksma (Landbouw) had de motie ontraden. Dijksma moet zich nu in Europees verband inzetten voor een verbod van alle landbouwtoepassingen van de neonicotinoiden. De motie wil dat de regering zich inzet voor een Europees moratorium op alle toepassingen van neonicotinoïden, tenzij bewezen is dat zij geen schadelijk effect hebben op bijen.

De teelt van leliebollen moet blijvend worden geweerd uit kwetsbare gebieden in de gemeente Ommen. Dat vindt de regionale natuur- en milieuvereniging De Vechtstreek. De vereniging reageert daarmee op het verzoek van landbouworganisatie LTO aan de gemeente Ommen om het bestemmingsplan buitengebied aan te passen, zodat lelieteelt mogelijk wordt gemaakt. "Het huidige bestemmingsplan buitengebied is voorbeeldstellend voor de hele regio. Ik vind het vreemd dat geprobeerd wordt dat open te breken", zegt Hein Kuijper, voorzitter van De Vechtstreek. Ommen is in de regio een uitzondering doordat lelieteelt niet overal wordt toegestaan. In het bestemmingsplan, dat vorig jaar werd vastgesteld, is sierteelt niet mogelijk op de bestemmingen Agrarisch gebied landschappelijke openheid, Natuurgebied & recreatie en Rivierovers. Lelieteelt wordt gerekend tot sierteelt. Volgens de lokale LTO-voorzitter Albert Dankelman ten onrechte. De teelt is vergelijkbaar met akkerbouw, vindt hij. De natuurbeweging is een andere mening toegedaan, omdat bij leliebollenteelt veel bestrijdingsmiddelen worden gebruikt. "Dat is in de eerste plaats slecht voor de volksgezondheid, maar ook voor natuur en milieu", oordeelt Kuijper.

El sector apícola de COAG exige a la Comisión europea que retire del mercado los plaguicidas sistémicos comercializados por Bayer y Syngenta. Tras conocer los informes de conclusiones presentados ayer por la Agencia Europea de Seguridad Alimentaria (EFSA), la Coordinadora de Organizaciones de Agricultores y Ganaderos (COAG) exige a la UE que retire la autorización de comercialización de los plaguicidas sistémicos, los llamados neonicotinoides y fenilpirazoles (clotianidina, tiametoxam, imidacloprid y fipronil), comercializados en Europea por las multinacionales Bayer y Syngenta.

Bijenhouders en milieuactivisten lopen al jaren storm tegen de neonicotinoiden, Voor hen zijn de werkzame bestanddelen met de namen clothianidin, imidacloprid en thiamethoxam verantwoordelijk voor bijensterfte. Deze critici krijgen nu steun van de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid EFSA. De bestrijdingsmiddelengroep van de EFSA heeft in opdracht van de Europese Commissie alle studies met neonicotinoïden doorgelicht, vertelt directeur Herman Fontier. "Bijna zonder uitzondering konden we bevestigen of in ieder geval niet uitsluiten dat alle in de Europese Unie toegelaten stoffen een risico voor de bijen vormen. Voor sommige toepassingen en gewassen zijn de gegevens echter te mager om het risico betrouwbaar te kunnen beoordelen. Dit is vooral het geval bij de zogenaamde guttatiedruppels (zweetdruppels die bij warm weer door jonge planten worden afgescheiden en die met neonicotinoiden kunnen zijn verontreinigd). "Dat de EFSA onderzoekers tot de conclusie komen dat neonicotinoiden risico's voor bijen vormen, toont aan dat de risicobeoordeling bij de toelatingsprocedure hiaten vertoont, zegt hoogleraar Koos Biesmeijer van Naturalis Biodiversity Centre in Leiden. "Pesticiden worden weliswaar streng getest en de neonicotinoiden hebben deze tests ook doorstaan. Recente wetenschappelijke studies hebben echter aangetoond, dat deze stoffen de bijen niet direct doden, maar schadelijk voor hen zijn op de lange termijn."