Beleid en debat

Koos Biesmeijer (Naturalis Biodiversity Center im niederländischen Leiden): kleinste Mengen von Imidacloprid machen Bienenbrut anfälliger für Krankheiten

Imker und Naturschützer laufen seit Jahren Sturm gegen die Neonicotinoide, für sie sind die Wirkstoffe mit den Namen Clothianidin, Imidacloprid und Thiametoxam Bienenkiller. Die Kritiker bekommen jetzt Rückenwind von der Europäischen Behörde für Lebensmittelsicherheit EFSA. Die Pestizidgruppe bei der EFSA hat im Auftrag der EU-Kommission sämtliche Studien gesichtet, die sich mit Anwendungen der Neonicotinoide befassen, sagt ihr Leiter Herman Fontier.
"Mit wenigen Ausnahmen haben wir bei allen in der Europäischen Union zugelassenen Anwendungen dieser Mittel für wenigstens einen Bereich ein Risiko für Bienen bestätigt oder konnten es zumindest nicht ausschließen. Bei einigen Anwendungen und Pflanzenarten ist die Datenlage allerdings zu dünn, um das Risiko verlässlich einschätzen zu können. Das ist vor allem bei den Guttationstropfen der Fall." Dass die EFSA-Forscher bei den Neonicotinoiden Risiken für Bienen gefunden haben, zeige, so Professor Koos Biesmeijer vom Naturalis Biodiversity Center im niederländischen Leiden, dass die Risikoabschätzung bei der Zulassung der Mittel nicht ausreicht.

Zorgwekkende oppervlaktewaterverontreiniging met bestrijdingsmiddelen in akkerbouw gebieden van de Wieringermeer en Wieringerwaard

Noord-Holland is een landbouwprovincie, met mooie groene landerijen en productieve akkers. Het vruchtbare akkerland levert veel op. Helaas heeft deze opbrengst een keerzijde. Om al deze agrarische productie te beschermen, wordt er veel gebruik gemaakt van gewasbeschermingsmiddelen. Met name in periodes van veel neerslag bestaat er de kans dat de stoffen van de erven wegspoelen en in het oppervlaktewater terecht komen. We noemen dit erfemissies. Om te kijken welke stoffen - en in welke hoeveelheden - in het water terechtkomen, doet het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier in de periode 2011-2015 onderzoek naar gewasbeschermingsmiddelen in dit gebied. In 2011-2012 zijn er op vier locaties in met name de Wieringermeer en Wieringerwaard metingen verricht. Het betrof gebieden die gedomineerd worden door akkerbouw. In het oppervlaktewater in deze akkergebieden werden het afgelopen onderzoeksjaar maar liefst dertig verschillende stoffen aangetroffen. Gelukkig werden er nauwelijks normen overschreden. Daarnaast werden er ook vier verboden middelen aangetroffen: dinoterb, diuron, metalaxyl, dnoc. Het aantreffen van zoveel gewasbeschermingsmiddelen vanuit de akkerbouw in het oppervlaktewater is zorgwekkend.

Maine children are at risk from pesticide spraying in schools

The public health and environmental non-profit, Toxics Action Center (TAC) released a report in December that surveys pesticide use on public school grounds across the state of Maine and urges policy change to stop spraying. The report, “A Call for Safer School Grounds: A Survey of Pesticide Use on K-12 Public School Grounds in Maine,” is based on a survey of 209 Maine public schools and shows that 51% of schools surveyed spray pesticides, many of which have been linked to human health impacts, including kidney disease and links to non-Hodgkin’s Lymphoma. The report finds that the state’s Integrated Pest Management Policy (IPM) is inadequate in regulating pesticide application and informing the public on pesticide practices. Although IPM policies and records of pesticide applications are required to be kept by schools under Maine law, 32% of schools report that they do not keep records. TAC received IPM records from 9% of schools surveyed. “Maine children are at risk from pesticide spraying in schools,” said Tracie Konopinski, Community Organizer with TAC, “[In November,] the American Academy of Pediatrics (AAP) published a report calling for reduced pesticide exposure for children. There are numerous studies cited within the AAP’s report that link chronic pesticide exposure to pediatric cancers and neurobehavioral and cognitive deficits like autism, attention disorders, and hyperactivity. Our report shows that despite policies aimed at reducing pesticide spraying, more than half of K-12 public schools polled in our report still have their finger on the pesticide trigger.”

Why insects may be nature's most effective pesticide

With demand for chemical-free foods on the rise, farmers across the world have been swapping pesticides for more natural forms of pest control — including other pests. Sugarcane farmers in Brazil, for instance, have begun blanketing their crops in wasp eggs. Once hatched and mature, these wasps will then inject their own eggs into those of the sugarcane borer, thereby preventing the pernicious moths from growing. This is just one of many similar techniques being adopted across the globe, though as BBC News reports, tampering with nature still involves some risk. "In a biological system you can never be 100% certain what the outcome will be," said Dr. Dick Shaw of CABI, a UK-based agricultural research organization. "So you need to manage your risks."

MEP to press European Commission on neonicotinoids

British Liberal MEP Chris Davies this week will press the European Commission to consider restrictions on certain neonicotinoid pesticides, in light of recent findings that the insecticides may pose risks to bees, EU Food Law reports. In a notice document and meeting agenda posted online, Davies says he will raise the issue with commission officials during the Jan. 23-24 meeting of the European Parliament's Environment, Public Health and Food Safety Committee.

Late lessons from early warnings: science, precaution, innovation - EEA Report No 1/2013

The 2013 Late lessons from early warnings report (attached) is the second of its type produced by the European Environment Agency (EEA) in collaboration with a broad range of external authors and peer reviewers. The case studies across both volumes of Late lessons from early warnings cover a diverse range of chemical and technological innovations, and highlight a number of systemic problems. The 'Late Lessons Project' illustrates how damaging and costly the misuse or neglect of the precautionary principle can be, using case studies and a synthesis of the lessons to be learned and applied to maximising innovations whilst minimising harms.

Staatssecretaris Dijksma: gebruik gewasbeschermingsmiddelen beperken vanwege risico voor bijen

Staatssecretaris Sharon Dijksma van Economische Zaken wil bepaalde toepassingen van gewasbeschermingsmiddelen uit de neonicotinoïdegroep beperken vanwege risico voor bijen. Zij wil die inperking bij voorkeur Europees regelen omdat dat het meest effectief is. Maar als de Europese Commissie niet met maatregelen komt, wil zij dat het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) nationale maatregelen neemt. Dat schrijft ze in een brief aan de Tweede Kamer. De Nederlandse overheid heeft lange tijd, aangestuurd door onderzoek van de WUR, geen maatregelen tegen neonicotinoïden willen treffen. Onderzoekers van de WUR hebben internationale studies naar de schadelijke effecten voor bijen telkens gerelativeerd. Na een studie van de EFSA (de Europese organisatie voor de voedselveiligheid) waaruit blijkt dat er wel degelijk grote risico's zijn voor bijen, heeft nu ook staatssecretaris Dijksma van landbouw laten weten voorstander te zijn van maatregelen. De Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) heeft een herbeoordeling uitgevoerd van de effecten op bijen van 3 werkzame stoffen uit de neonicotinoïdegroep. De EFSA concludeert dat een hoog risico voor bijen bij toepassing op sommige gewassen is geïdentificeerd of niet kan worden uitgesloten. Dit geldt voor 2 Nederlandse toepassingen voor gebruik bij maïs. Het Ctgb adviseert de staatssecretaris op die 2 toepassingen er bij de Europese Commissie op aan te dringen actie te ondernemen en datzelfde te doen voor toepassing bij erwten. In een reactie schrijft de toxicoloog Henk Tennekes niet te kunnen begrijpen waarom de staatssecretaris het Leidse voorstel niet heeft overgenomen om het gebruik van imidacloprid te verbieden in sterk vervuilde regio's (Delfland, Rijnland, Bommelerwaard, de kop van Noord-Holland en in zuidoost-Drenthe).

Das Bundesamt für Landwirtschaft schliesst nicht aus, dass die Anwendung der Insektizide eingeschränkt werden könnte

In der Schweiz war der Bundesrat in einem Bericht von vergangenem Oktober zum Schluss gekommen, dass es nicht nötig sei, Insektizide wie Clothianidin zum Schutz der Bienen zu verbieten (Beilage). Die relativ geringe Zahl von Bienen-Vergiftungsfällen in der Schweiz deute darauf hin, dass das Bewilligungssystem effektiv sei, heisst es im Bericht. Seit Beginn der Analysen von aussergewöhnlichen Bienenmortalitäten habe kein einziger Fall damit in Verbindung gebracht werden können, dass Saatgut mit Neonicotinoiden behandelt worden sei. Auch habe eine Studie des Bundesamtes für Landwirtschaft (BLW) von 2009 bestätigt, dass die geltenden Auflagen genügten, um die Bienen zu schützen. Das BLW schliesst allerdings nicht aus, dass die Anwendung der Insektizide angesichts neuer Erkenntnisse weiter eingeschränkt werden könnte, wie Vizedirektorin Eva Reinhard auf Anfrage sagte.

De huismus is verdwenen uit de grote steden

Op 19 en 20 januari 2013 werden voor het tiende jaar de tuinvogels in Nederland geteld. Met jaarlijks rond de 40.000 deelnemers is de Tuinvogeltelling tegenwoordig het grootste citizen science of burgerwetenschap project in Nederland. Welke trends zijn af te leiden uit de resultaten van tien jaar tuinvogels tellen? De belangrijkste conclusie uit de Tuinvogeltelling is dat mensen in steden de achteruitgang van de huismus (Passer domesticus) zien. De huismus komt nog ieder jaar op 1 in de Tuinvogeltelling, maar dat komt alleen maar omdat er nog relatief hoge aantallen huismussen over zijn. De Tuinvogeltelling laat zien dat met name in de grote steden witte vlekken ontstaan. Huismussen verdwijnen uit onze grote steden, maar omdat huismussen in kolonies leven, zijn ze in de buitengebieden nog steeds in relatief grote aantallen aanwezig.

Etude inquiétante sur l'impact des pesticides sur les abeilles

"L'EFSA a rendu mercredi des conclusions inquiétantes sur l'impact de trois types de produits sur le nectar et le pollen", a expliqué Frédéric Vincent, porte-parole de Tonio Borg, commissaire européen en charge de la Santé et des Consommateurs. Il a indiqué que cet avis avait été demandé par la Commission. Une lettre va être adressée "cette semaine" au groupe allemand Bayer et au suisse Syngenta, qui produisent les pesticides comportant les trois néonicotinoïdes incriminés --clothianidin, imidacloprid et thiamethoxam--, notamment le Cruiser OSR, pour leur demander de réagir à ce rapport, a annoncé Frédéric Vincent, précisant que les deux groupes avaient "jusqu'au 25 janvier pour répondre". D'autre part, la Commission européenne a décidé d'inscrire le sujet à l'ordre du jour de la réunion du comité permanent de l'UE en charge de ces questions prévue le 31 janvier. "La Commission, avec les Etats membres, prendra les mesures qui s'imposent", a conclu le porte-parole.