Beleid en debat

Zum fünften Mal hat der Verein Deutschschweizer und Rätoromanischer Bienenfreunde (VDRB) heuer eine Umfrage über die Völkerverluste des letzten Winters gemacht. So dramatisch wie in diesem Jahr sei es aber noch nie gewesen, erklärte Robert Sieber, Vizepräsident VDRB, heute vor den Medien. Die 955 Imker, die an der Umfrage teilnahmen, haben rund 50 Prozent ihrer Bienenvölker verloren. Auf die ganze Schweiz hochgerechnet, entspreche dies einem Verlust von rund 100‘000 Völkern. Von den Verlusten waren sämtliche Kantone mehr oder weniger stark betroffen. Anders als in den Vorjahren seien bereits vor dem Einwintern viele Bienenvölker verendet. 16,5 Prozent der Imker hätten zwischen 50 und 100 Prozent ihrer Völker verloren, im Vorjahr waren es nur gerade 6,4 Prozent.

They have entranced generations with the beauty of their songs and glimpses of their plumage. But today the sound of the linnet and the vision of a turtle dove are becoming increasingly rare experiences for visitors to the European countryside. Indeed, according to a survey, the chances of encountering any one of the 36 species of farmland birds in Europe - species that also include the lapwing, the skylark and the meadow pipit - are stunningly low. Devastating declines in their numbers have seen overall populations drop from 600 million to 300 million between 1980 and 2009, the study has discovered. The survey, done by the Pan-European Common Bird Monitoring Scheme (leaflet attached), also found that Britain has been one of the nations worst affected by losses to its farmland bird populations. In Europe the population of grey partridges has dropped from 13.4 million to 2.4 million, a loss of 82 per cent. These losses were described as shocking by the scheme's chairman, Richard Gregory. "We had got used to noting a loss of a few per cent in numbers of various species over one or two years. It was only when we added up numbers of all the different farmland bird species for each year since 1980, when we started keeping records, that we found their overall population has dropped from 600 million to 300 million, which is a calamitous loss. We have been sleepwalking into a disaster."

De Franse regering wil het bestrijdingsmiddel Cruiser (met als werkzame stof thiamethoxam) van het Zwitserse bedrijf Syngenta, dat bij de productie van raapzaad wordt gebruikt, verbieden. Dat heeft minister Stéphane Le Foll van Landbouw vandaag laten weten. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat thiamethoxam gevaarlijk voor bijen is. De regering in Parijs wil de vergunning voor Syngenta 2 weken lang opschorten. Het Zwitserse bedrijf kan in die periode aantonen dat de pesticide niet gevaarlijk voor bijen is. De Franse regering heeft de Europese Commissie gevraagd zijn criteria voor een vergunning voor het gebruik van Cruiser OSR nog eens tegen het licht te houden. Frankrijk is met Duitsland de grootste producent van raapzaad in de Europese Unie. Dat wordt onder meer gebruikt voor de productie van biodiesel.

France said it plans to ban a pesticide made by Swiss agro-chemical group Syngenta that is widely used to treat rapeseed crops after scientists suggested it could pose danger to bees. France intends to withdraw the permit of the Cruiser OSR pesticide used for coating rape seeds, pending a two-week period during which Syngenta can submit its own evidence, Agriculture Minister Stephane Le Foll said on Friday. The decision was based on a report from French health and safety agency ANSES, which went along with recent scientific findings suggesting that a sub-lethal dose of thiamethoxam, a molecule contained in Cruiser, made bees more likely to lose their way and die.

Le ministère de l'Agriculture s'est prononcé vendredi pour l'interdiction du pesticide Cruiser du groupe suisse Syngenta utilisé pour le colza et suspecté d'être néfaste pour les abeilles, ce qui pourrait déboucher sur une interdiction effective d'ici quelques semaines. "C'est super !", s'est exclamé le député PS Gérard Bapt, président du groupe santé environnementale dans l'Assemblée sortante, en apprenant cette décision, qui selon lui "tranche de manière bienvenue avec l'attentisme des ministres précédents, trop sensibles au lobby de l'industrie". "J'ai averti le groupe qui commercialise le Cruiser que j'envisageais de retirer l'approbation (l'autorisation, NDLR) de mise sur le marché", a déclaré le ministre de l'Agriculture Stéphane Le Foll sur le perron du ministère, après avoir reçu un rapport de l'Anses qui démontre l'impact de ce produit sur la mortalité des abeilles. Le groupe suisse dispose maintenant d'un délai de 15 jours pour faire part de ses observations.

Henk Tennekes blickte kürzlich auf die eindrücklichen Vogelmengen im niederländischen Wattenmeer. Als er durch die Kartoffelfelder Groningens nach Hause fuhr, erschrak er: „Die Gefahr ist groß, dass all die Vögel, die ich gesehen hatte, verschwinden, weil in den Kartoffelfeldern Neonikotinoide eingesetzt werden.“ Wie könnte man die Neonikotinoide charakterisieren? Ein Kollege nannte sie die apokalyptischen Reiter. Weil sie die Nahrungskette am Anfang brechen. Wenn die Insekten verschwinden, bricht das Ökosystem zusammen. Wir sind aus meiner Sicht auf dem besten Wege, dies herbei zu führen.“

The European Food Safety Authority (EFSA) has performed a comparison between the doses of several neonicotinoids tested in the studies from Henry et al. (honeybees, thiamethoxam) and Whitehorn et al., (bumblebees, imidacloprid) published in Science (2012) with exposure of bees, following the actual use of these neonicotinoids. A third study investigating sub-lethal effects on honeybees for clothianidin and imidacloprid was also considered (Schneider et al., 2012). Data of uses authorised in EU and data on residues in pollen and nectar were collected to compare the actual exposure of bees with the investigated doses. EFSA concluded that sub-lethal effects following the use of these active substances could not be fully excluded in worst case situations. The concentrations tested on bumblebees by Whitehorn et al. were in the range of the maximum exposure residues of imidacloprid in pollen and nectar. Overall, before drawing definite conclusions on the behavioural effects regarding sub-lethal exposure of foragers exposed to actual doses of neonicotinoids it would be necessary to repeat the experiments performed in the studies with other exposure levels or in other situations. Pesticide Action Network (PAN) Europe and the European Beekeeping Coordination (EBC) demand an immediate ban on these molecules by the European Commission. Attached is an article on the influence of Bayer Cropscience on Dutch policy makers (which appeared in the magazine "Vrij Nederland" on April 4, 2012)

De Brabantse Milieufederatie maakt zich ernstige zorgen over de ontoelaatbare concentraties van de stof Imidacloprid in het oppervlaktewater in Noord-Brabant. Te vaak wordt de maximaal toelaatbare concentratie van deze stof ruim overschreden. Imidacloprid wordt hoofdzakelijk toegepast in de boomteelt, fruitteelt en bollenteelt. Deze teelten nemen in Brabant enorm toe en daardoor ook het gebruik van Imidacloprid.

Around the world, large-scale biomonitoring programs have provided extensive information about human exposure to a large number of environmental chemicals. As these programs extend to look at vulnerable populations, including pregnant women, fetuses, and the elderly, our knowledge of the widespread distribution of many of these chemicals continues to climb. However, the mere presence of a chemical in humans is not necessarily cause for concern. What is concerning is the increasing number of epidemiological studies showing associations between the concentration of these chemicals in the general population and adverse health end points. Although high exposures following accidental or occupational exposures to endocrine disruptors, industrial chemicals, pesticides, and pharmaceuticals have shown striking effects, epidemiological studies suggest that low doses may also be unsafe, even for populations that are not typically considered “vulnerable.”

Dat zegt een evaluerend rapport van het Europees Agentschap voor Voedselveiligheid (EFSA) dat op 23 mei 2012 verscheen. De bestaande tests die invloed hadden op de autorisatie van het product zijn onvoldoende voor de wijd toegepaste systemische pesticiden. Door deze tekortkoming zijn heel wat neonicotinoiden op de markt gekomen. Het EFSA geeft toe dat de procedure voor autorisatie grondig herzien moet worden. Vrijdag 1 juni publiceerde EFSA een statement over de bevindingen van twee recente studies naar subletale effecten op bijen van imidacloprid en thiamethoxam (Henry et al. en Whitehorn et al.; Science 30 maart 2012). EFSA concludeert dat in sommige gevallen de geteste concentraties relevant zijn voor veldsituaties in Europa. Volgens het Ctgb is dit voor Nederland niet het geval (bijlage).