Insecticiden

De Franse topkok Alain Passard, heeft „de oorlog verklaard” aan onnatuurlijk voedsel, zo vertelde hij zaterdag in een interview met NRC DeLUXE. Hij heeft het over groenten die grondloos worden geteeld in kassen, en groenten die het hele jaar door verkrijgbaar zijn, zoals bijvoorbeeld tomaten. Passard zegt dat die „rampzalig voor de gezondheid” zijn. Hij heeft het over „pesticiden, insecticiden en chemicaliën” als boosdoeners, en redeneert: „Een tomaat in een tuin groeit vijf à zes maanden, terwijl hij in de kas al na vijftig dagen geplukt wordt. Dat kan niet goed zijn.” Alle tomaten die in Nederland worden gekweekt komen uit een kas, meldt GroentenFruit Huis, de belangenorganisatie van de Nederlandse groente- en fruitsector. Vorig jaar werd er in Nederland 900 miljoen kilo tomaten geproduceerd (waarvan 90 procent bestemd voor export) op 1.780 hectaren.

Ongeveer 3 procent van alle groente en fruit in Nederlandse winkels, voldoet niet aan de wettelijke eisen op het gebied van bestrijdingsmiddelen. Dat blijkt uit een woensdag verschenen onderzoek van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). De NVWA controleerde tussen juli 2013 en juni van dit jaar 8400 partijen groenten en fruit. De meeste overschrijdingen worden gevonden op producten van buiten de Europese Unie, zoals Zuidoost-Azië, Dominicaanse Republiek, Suriname, Colombia en Egypte. Greenpeace stelt ook dat er nog steeds te veel pesticiden in Nederland worden gespoten, ten koste van de bijen en de waterkwaliteit. "Het gebruik van pesticiden is met 11 kg per hectare in Nederland het hoogste van Europa", aldus de milieuclub.

Een intensieve controle van het water in de Pijnbeek in Bekkevoort dit voorjaar heeft concentraties van verschillende gewasbeschermingsmiddelen doen opmerken die de wettelijke norm sterk overschrijden. Op een gedeelte waarlangs veel fruitboomgaarden liggen, werd onder meer het voor fruittelers verboden product Chloorpyrifos-Ethyl aangetroffen, zo blijkt uit een rapport van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) meet jaarlijks op 125 plaatsen of er in het water pesticiden aanwezig zijn. In 2014 voerde de VMM nog voor het eerst metingen uit om een algemeen beeld te krijgen van de aanwezigheid van neonicotinoïden in de Vlaamse waterlopen. Op sommige plaatsen stelt de VMM overschrijdingen vast, zoals het geval is in de Pijnbeek, in het Vlaams-Brabantse Bekkevoort. In de bovenloop van de Pijnbeek vond de VMM een sterke instroom van drie pesticiden: Oxadiazon, Diflufenican en Cyprodinil. De concentraties overschrijden de normen, maar dalen verder stroomafwaarts door verdunning. Oxadiazon en Diflufenican worden in heel Vlaanderen regelmatig gebruikt voor meerdere toepassingen. Cyprodinil wordt specifiek gebruikt door fruittelers. Langsheen de benedenloop van de Pijnbeek grenzen vooral fruitboomgaarden, waar een sterke instroom gemeten van het pesticide Chloorpyrifos-Ethyl – verboden in de fruitteelt. Op meetpunt zes lag de concentratie op 1.035 ng/l, terwijl de norm op 100 ng/l ligt. Blootstelling aan chloorpyrifos tijdens de zwangerschap wordt door Amerikaans onderzoek in verband gebracht met het ontstaan van neurologische afwijkingen in het ongeboren kind.

De bijenpopulatie slonk in belangrijke landbouwregio's zoals Californië, de Great Plains en rondom de rivier de Mississippi met 23 procent in de periode tussen 2008 en 2013. Deze afname van het aantal bijen kan op termijn gevolgen hebben voor Amerikaanse voedselproductie, omdat veel gewassen afhankelijk zijn van bestuiving door de insecten. Dat melden onderzoekers in het wetenschappelijk tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences.

De rechtbank in Den Haag heeft in kort geding een verzoek van de Bijenstichting om een voorlopig verbod van een aantal gewasbeschermingsmiddelen met de werkzame stof imidacloprid afgewezen. Het gaat om de middelen Admire, Gaucho Tuinbouw, Kohinor 700 WG en Merit Turf. Volgens de rechtbank zijn de risico’s niet zo groot dat een uitspraak in de beroepsprocedure niet kan worden afgewacht. Het verzoek van de Bijenstichting is gebaseerd op de overschrijding van de normen voor imidacloprid in het oppervlaktewater. De risico’s daarvan zijn volgens de Bijenstichting voor hommels en bijen zo groot dat die middelen zo snel als mogelijk verboden moeten worden. Dit verzoek is afgewezen omdat de Bijenstichting niet aannemelijk heeft gemaakt dat de risico’s zo groot zijn dat een uitspraak in de beroepsprocedure niet kan worden afgewacht.

Het gaat om één van de belangrijkste stukken Europese milieuwetgeving van dit moment: regels voor hormoonverstoorders. Honderden chemicaliën gooien onze hormoonhuishouding in de war, en leiden volgens wetenschappers tot een toename aan chronische ziekten als kanker, diabetes en ontwikkelingsstoornissen als autisme. Al sinds 2009 werkt Brussel aan wetgeving, maar tot op de dag van vandaag kwam die er niet. Daarmee, zo blijkt in een opmerkelijke uitspraak van het Europees Hof deze week, heeft de Europese Commissie EU-wetgeving geschonden.
Chemicaliën die het hormonaal systeem ontregelen en te vinden zijn in vele alledaagse producten: cosmetica, plastic, voedselverpakkingen, elektronica, meubels, drinkwater en bestrijdingsmiddelen. Wetenschappers linken blootstelling aan een toename in onvruchtbaarheid, hormoongerelateerde kankers en ontwikkelingsstoornissen als verminderd IQ en autisme. Een recente studie van een gerespecteerde expertgroep schat de extra jaarlijkse zorgkosten in Europa als gevolg van blootstelling op 157 euro, 1,23 procent van het totale BNP in de EU.