De ortolaan is praktisch uitgestorven in Nederland en Vlaanderen

Rond 1900 was de ortolaan Emberiza hortulana ten oosten van de lijn Oost-Groningen/Hilversum/Zeeuws-Vlaanderen een plaatselijk vrij algemene broedvogel. Rond 1950 bedroeg de Nederlandse populatie tenminste enkele honderden paren. Midden jaren zeventig was het bestand geslonken tot zo'n 125 paar, die bijna geheel beperkt waren tot Noord-Brabant, de Achterhoek en Noord-Limburg. Ook nadien heeft de teloorgang van de ortolaan zich onverminderd doorgezet; Brabant en de Achterhoek werden verlaten en de Limburgse bolwerken rond Grubbenvorst en Blerick liepen vrijwel leeg. De totale broedpopulatie bedroeg 32 paar in 1990, 18 paar in 1992 en hooguit enkele paren in 1994. Sinds 1998 hebben hooguit 2 ortolanen in Nederland gebroed. Het is vrijwel zeker dat de ortolaan inmiddels uit Nederland en Vlaanderen is verdwenen. De soort staat op de Duitse rode lijst als bedreigd en werd sinds 2007 in de aan Nederland grenzende deelstaat Noordrijn-Westfalen niet meer gezien (zie bijgevoegd artikel van von Bülow). Ook elders in Europa verliest de ortolaan op grote schaal terrein (gegevens Birdlife International, zie bijlage).

Kleinschalig, structuurrijk agrarisch landschap is wat de ortolaan nodig heeft om te broeden en zijn voedsel te vinden. Dat daar niet veel meer van over is zal duidelijk zijn. Ortolanen kunnen dan wel als ambassadeur gezien worden van een hele gemeenschap van (vogel)soorten die lijden onder de grootschalige, gerationaliseerde land- en tuinbouw van de laatste decennia. De ortolaan voedt zich voornamelijk met insecten waaronder rupsen, maar ook met zaden zoals graankorrels.

Bronnen:
http://www.aviflevoland.nl/html/Ortolaan.html
http://nl.wikipedia.org/wiki/Ortolaan
http://www.soortenbank.nl/soorten.php?soortengroep=vogels&record=Emberi…
http://www.vogelbescherming.nl/vogels_kijken/vogelgids/zoekresultaat/de…