Staatssecretaris Martijn van Dam (economische zaken) dreigt met een verbod op het 'bijengif' imidacloprid in de glastuinbouw

Het neonicotinoide insecticide imidacloprid werd in 2004 zeer breed toegelaten in de Nederlandse land- en tuinbouw en veroorzaakt sindsdien extreme normoverschrijdingen in het oppervlaktewater. De stof is wateroplosbaar, mobiel in de bodem en spoelt gemakkelijk uit naar het grond- en oppervlaktewater. Bovendien is de stof moeilijk afbreekbaar in de bodem en het water. Door deze eigenschappen verspreidt imidacloprid zich in het cultuurlandschap en bedreigt alle insecten, want de stof is extreem giftig voor geleedpotigen. In gebieden met hoge grondwaterstanden zoals in West-Nederland had dit insecticide nooit mogen worden toegelaten. De producenten zijn er tot nu toe in geslaagd een verbod op imidacloprid tegen te houden, met name door het verstrekken van gulle subsidies aan wetenschappers op sleutelposities in Wageningen universiteit, die het Ctgb in toelatingsprocedures van adviezen voorzien. Deze agrochemie lobby is verantwoordelijk voor grootschalige natuurafbraak omdat insecten schaarste een breuk in de voedselketen veroorzaakt en alle soorten die afhankelijk zijn van insecten (vissen, vogels, reptielen, amfibieën en ook zoogdiersoorten zoals vleermuizen en egels) naar de ondergang voert. De jarenlange strijd van de onafhankelijke wetenschap begint nu vruchten af te werpen. Dat is vooral te danken aan de progressieve partijen in de Tweede Kamer. Esther Ouwehand (PvdD), Lutz Jacobi (PvdA), Jesse Klaver (GL) en Henk van Gerven (SP) hebben met moties jarenlang gestreden voor een verbod op de neonicotinoïden. Ook D'66 en de Christenunie hebben een zeer verdienstelijke rol gespeeld bij de beleidsvorming. Het CDA heeft met incompetente beleidsvormers zoals Gerda Verburg en Henk Bleker laten zien niets te hebben begrepen van goed rentmeesterschap.

LTO Nederland en Plantum menen dat de werkzame stof imidacloprid niet verboden moet worden in de glastuinbouw, maar juist een uitgebreide monitoringsperiode verdient. Dit om de inspanningen van de sector om het effect van de verplichte zuiveringsplicht van deze werkzame stof beter te bepalen. Dit schrijven de twee belangenorganisaties in een brief aan leden van de Tweede Kamer.
Het plan van staatssecretaris om een verbod in te voeren voor imidacloprid is erg voorbarig, reageert Nico van Ruiten, voorzitter van LTO Glaskracht, op het woensdag in Den Haag gehouden debat over het gewasbeschermingsbeleid. Om achter de werkelijke effecten van waterzuivering te komen is een langere periode nodig dan de staatssecretaris voor ogen heeft, aldus Van Ruiten. Joris Baecke, LTO-portefeuillehouder Plantgezondheid wijst naar ondernemers, die volledig recirculeren of die hebben geïnvesteerd in een zuiveringsinstallatie.

'Dat hebben ze gedaan op basis van bestaande wet- en regelgeving. Zij willen en kunnen op een volledig verantwoorde manier imidacloprid gebruiken. Door een verbod zouden juist zij ernstig worden benadeeld.'

Van Ruiten: 'In november 2015 zijn de gebruiksvoorschriften voor dit middel nog gewijzigd. Om al na twee maanden te stellen dat de resultaten onvoldoende zijn, is niet redelijk. Da’s veel te kort.' Baecke heeft op voorhand twijfels over de juridische houdbaarheid van een verbod. Ook hij is kritisch over de meetperiode: 'Lang is onduidelijk gebleven welke waterzuiveringsinstallaties nu wel of niet aan de eisen voldeden. Het is daarom niet realistisch om al binnen enkele maanden effecten te kunnen waarnemen.'

Bronnen: Vakblad voor de Bloemisterij, 18-01-16
http://www.vakbladvoordebloemisterij.nl/nieuws/3882-imidacloprid-verdie…
Nieuwe Oogst, 20-01-16
http://www.nieuwsgrazer.nl/15btQ/4d6W

Staatssecretaris Van Dam (Economische Zaken) voelt er niets voor om de glastuinbouw extra tijd te geven om de uitstoot van imidacloprid naar beneden te brengen. Dat zei hij woensdag tijdens een debat met de Tweede Kamer.

Ondanks kritiek van CDA, SGP en VVD houdt Van Dam vast aan zijn plan om het gebruik van het insecticide te verbieden, als uit nieuwe metingen blijkt dat er nog steeds te veel resten in de sloot terecht komen. De bewindsman wil dan ingrijpen via een zogeheten Algemene maatregel van bestuur (AMvB), zo kondigde hij vorige week aan.

Hij erkende dat dit een „ongebruikelijke” route is. Met een AMvB passeert Van Dam namelijk het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). „Maar gelet op de ernst van de situatie vind ik dat gewettigd.”

Het Ctgb is de onafhankelijke instantie die –binnen Europese kaders– in Nederland over de toelating van gewasbeschermingsmiddelen gaat. De organisatie heeft al laten weten de toelating van imidacloprid opnieuw tegen het licht te houden, als dat middel in het oppervlaktewater blijft terechtkomen. Maar volgens Van Dam vergt zo’n herbeoordeling te veel tijd, „zeker een half jaar” vanaf het moment dat de nieuwste meetgegevens beschikbaar komen (mei). Een AMvB kan al op 1 juli ingaan.

Imidacloprid wordt in kassen gebruikt om luis, wittevlieg en wantsen aan te pakken. De milieubeweging spreekt van ‘bijengif’, omdat het middel bij toepassing in de buitenlucht ook schadelijk is voor bijen. Een aantal organisaties, waaronder Greenpeace, probeert al jaren om imidacloprid en verwante middelen, de neonicotinoïden, verboden te krijgen.

Glastuinders die imidacloprid gebruiken, moeten water dat uit de kassen komt sinds 2014 zuiveren voordat dit geloosd wordt op het oppervlaktewater. „Dit middel is heel schadelijk voor het milieu en de voedselketen. Het is onacceptabel dat dit doorgaat. De tuinders hebben tijd genoeg gehad om het probleem aan te pakken”, zei de bewindsman.

De metingen die voor Van Dam de doorslag zullen geven, lopen tot en met maart. Daarna moeten ze nog verwerkt worden.

Kamerlid Geurts (CDA) vroeg om de meetperiode te verlengen tot de zomer, Dijkgraaf (SGP) wilde verlenging tot het einde van dit jaar. Volgens Dijkgraaf hebben de tuinders veel geld geïnvesteerd in de aanschaf van zuiveringsinstallaties. „De juiste apparatuur is nog maar pas op de markt. Het kost tijd om een effect te kunnen meten.”

Geurts voegde daaraan toe dat een aanscherping van de regels pas in augustus 2015 inging. Hij doelde op de zogeheten gecontroleerde distributie van imidacloprid: alleen tuinders die kunnen aantonen dat ze het water dat ze lozen daadwerkelijk zuiveren, kunnen het middel nog aankopen.

Van Dam wilde echter van geen wijken weten. „Tuinders die het water niet zuiveren, zijn al twee jaar in overtreding. Ze konden wel degelijk aan de verplichting voldoen. Collega’s die zich wel aan de regels hebben gehouden, moeten met zulke overtreders concurreren. Dat hoeven we niet te accepteren.”

Kamerlid Lodders (VVD) vindt een mogelijk verbod op imidacloprid „disproportioneel”. „Het kan niet zo zijn dat de hele sector wordt afgestraft omdat een aantal tuinders zich niet aan de regels houdt”, zei zij. Lodders wil dat controledienst NVWA en de waterschappen de overtreders opsporen en aanpakken.

Volgens Van Dam is de overschrijding van de norm in het oppervlaktewater in glastuinbouwgebieden, vooral in het Westland, zo ernstig dat dit niet aan „enkelingen” te wijten is. Bovendien is het volgens hem heel lastig om te bepalen welke tuinders wel en welke niet imidacloprid lozen.
Bron: Reformatorisch Dagblad, 20-1-16
http://www.refdag.nl/nieuws/economie/van_dam_houdt_vast_aan_harde_aanpa…

Op de site van LTO Glaskracht Nederland doet de brancheorganisatie een dringende oproep aan iedere teler om per direct te stoppen met lozen van imidacloprid om zo een verbod op de toepassing van imidacloprid te voorkomen. Extra controles en handhaving door de NVWA op imidacloprid in de volgende weken en maanden zijn waarschijnlijk, zo waarschuwt LTO Glaskracht Nederland.

Staatssecretaris Van Dam meldde vorige week dat hij een verbod op imidacloprid (o.a. Admire, Kohinor, WOPRO Imidacloprid 70WG en Gaucho Tuinbouw) voor de glastuinbouw overweegt vanwege aanhoudende normoverschrijdingen van dit middel in het oppervlaktewater in glastuinbouwgebieden.

Uit onderzoek van het Ctgb bleek echter dat deze constatering gebaseerd is op een te beperkte dataset en meetperiode. In november 2015 is het etiket aangepast en aangescherpt. Hiermee moeten de concentraties naar verwachting dit jaar afnemen. LTO Glaskracht Nederland en Plantum staan achter verdere verlaging van de emissie van imidacloprid naar het milieu.

Verplichte zuivering
Ondernemers die imidacloprid-middelen toepassen in hun teelt zijn verplicht er voor te zorgen dat niet wordt geloosd, danwel zorgen dat het afvalwater eerst gezuiverd wordt voor 99,5% voor lozing in riool of oppervlaktewater. Hiermee wordt voorkomen dat inmidacloprid in het riool of oppervlaktewater terecht komt. Dit is sinds augustus 2015 een voorwaarde om deze middelen nog te kunnen kopen.

Het ongezuiverd lozen van afvalwater met imidacloprid-middelen is strijdig met de wet en geeft kans op boetes. Ernstiger is dat het ook leidt tot een verbod van imidacloprid op korte termijn. Dit heeft grote gevolgen voor de ontwikkeling van de geïntegreerde teelt in Nederland, aldus LTO Glaskracht Nederland.

De enige manier om een algeheel verbod te voorkomen, is het na leven van het etiket en het per direct stoppen van de emissie. LTO Glaskracht Nederland roept dan ook alle tuinders op om imidacloprid op de juiste manier in de teelt toe te passen en zeer alert te zijn op emissies naar het riool- of oppervlaktewater.

De staatssecretaris heeft de NVWA gevraagd om een nalevingsrapportage op te stellen inclusief de bevindingen van de handhaving. Extra controles en handhaving door de NVWA in de volgende weken en maanden zijn dan ook waarschijnlijk, zo waarschuwt LTO Glaskracht Nederland. Het oppervlaktewater wordt in januari en februari ook gemeten en gerapporteerd aan de staatssecretaris.

Volgens LTO Glaskracht Nederland zijn de imidacloprid-middelen belangrijk voor een insectenvrije start van de teelt, zowel bij de start van een productieteelt als bij de productie van uitgangsmateriaal (opkweek van vruchtgroenteplanten en sla, andijvie en kool voor de vollegrondsteelt). Door een schone start kan de biologische bestrijding zich ontwikkelen zonder verder gebruik van chemische middelen en worden bespuitingen bespaard. Imidacloprid is daarmee een noodzakelijk middel om geïntegreerd te telen en te voldoen aan markt- en fytosanitaire eisen. Alternatieven zijn op dit moment onvoldoende voorhanden, zo laat LTO Glasracht weten. Onderzoek hiernaar vindt wel volop plaats.
Bron: Kas Sierteelt Net, 21-1-16
http://www.sierteeltnet.nl/bloemen-planten/nieuws/stop-lozing-imidaclop…

Er zijn drie verschillende analyses gedaan: van het percentage normoverschrijdende meetpunten op jaarbasis (de gangbare werkwijze) en van gemiddelde concentraties in de periode 2004-2014 en van het percentage normoverschrijdende metingen van de eerste kwartalen van de periode 2010-2015. De resultaten van de percentages normoverschrijdende meetpunten op jaarbasis laten voor de meest strenge norm, het Toelatingscriterium (0,027 μg/L), een toename zien tot ca. 90% in 2014 ten opzichte van 2013 of 2010. Voor de JaarGemiddelde MilieuKwaliteitsNorm (JG-MKN, 0,067 μg/L) is het percentage in 2014 lager dan in 2013, maar gelijk aan 2010: ca. 47%. Voor de Maximaal Aanvaardbare Concentratie MilieuKwaliteitsNorm (MAC-MKN, 0,200 μg/L) is het percentage in 2014, ca. 47%, iets hoger dan in 2013 en 2010. Na standaardisatie van deze resultaten, alsof dus elk meetpunt elk jaar is gemeten, geldt voor alle drie de normen dat de gestandaardiseerde percentages overschrijdingen in 2014 niet-significant verschillend zijn van 2013 of 2010. Er zijn grote verschillen tussen regio’s in niveau en het verloop in de tijd van de imidacloprid concentraties. Zo hebben de kassenregio’s de hoogste percentages en het verloop ervan vertoont geen of beperkte afname, in tegenstelling tot de overige regio’s (bloembollen, boomteelt), waar de percentages veelal lager zijn en de afnames over de gehele periode veelal groter zijn.
Bron: Wil L.M. Tamis, Maarten van ‘t Zelfde en Martina G. Vijver (Centrum voor Milieuwetenschappen, Universiteit Leiden). Analyse van imidacloprid in het oppervlaktewater gebruikmakend van recente meetgegevens uit de Bestrijdingsmiddelenatlas. Dit rapport is bijgevoegd maar ook vrij te downloaden via de website van het CML: http://cml.leiden.edu/publications/reports.html

Staatssecretaris Van Dam van EZ zal per 1 juli overgaan tot een verbod van imidacloprid als normoverschrijding in oppervlaktewateren niet substantieel vermindert. Dit geldt voor kwetsbare gebieden als glastuinbouwconcentratiegebieden. Dit zei de bewindsman gisteren in Kamerdebat over gewasbeschermingsmiddelen.

Bron: Vakblad voor de bloemisterij, 3 maart 2016
http://www.vakbladvoordebloemisterij.nl/nieuws/4034-van-dam-houdt-voet-…