Waterkwaliteit in sloten, plassen en vennen zorgelijk, blijkt uit groot burgeronderzoek

Kleine wateren vormen samen een derde van het Nederlandse oppervlaktewater. Ze staan vaak rechtstreeks bloot aan vervuilingsbronnen als meststoffen en bestrijdingsmiddelen. Drinkwaterbedrijven sloegen eerder dit jaar al alarm over de zorgelijke kwaliteit van het oppervlakte- en grondwater in Nederland. Rivieren raken steeds sterker verontreinigd met chemische stoffen en medicijnresten, terwijl meststoffen en bestrijdingsmiddelen steeds dieper doordringen in het grondwater. De winning van drinkwater komt daardoor in gevaar, waarschuwde de Vereniging van waterbedrijven in Nederland (Vewin).

Van de wateren die systematisch worden gecontroleerd, voldoet slechts 1 procent aan de gestelde normen. In ongeveer een derde van de wateren in Nederland wordt de kwaliteit echter nooit of zelden gemeten. Om de kwaliteit van de kleinere waterlopen en plassen toch in beeld te krijgen, besloten Natuur & Milieu en ASN Bank de hulp in te roepen van burgers. Dat leverde 782 bruikbare metingen op uit het hele land.

Onderzoeker Sven Teurlincx van het NIOO ziet grote meerwaarde in burgeronderzoek. ,,In korte tijd konden we op deze manier veel meer metingen verzamelen dan we ooit met professionele onderzoekers hadden gekund, op veel meer plekken. Met betaalde krachten zou dat ook veel duurder zijn geweest. Bovendien creëert zo’n project meer betrokkenheid van burgers bij de waterkwaliteit in hun omgeving.’’

Die resultaten roepen waarschijnlijk nog een te rooskleurig beeld op, zegt Teurlinkx. ,,We hebben niet gemeten of er poepbacteriën of blauwalg in het water zitten of onderzocht of het water veilig is om in te zwemmen. Ook stoffen waar grote wateren wel op worden gecontroleerd, zoals pesticiden, medicijnresten en zware metalen, zijn niet gemeten. Of denk aan PFAS, waar nu veel discussie over is. Het zou goed zijn om daar in een vervolgonderzoek wel naar te kijken.’’

Desalniettemin geeft het burgeronderzoek volgens de ecoloog een goede indicatie van de toestand van het Nederlandse oppervlaktewater. ,,In driekwart van de door ons onderzochte wateren bleek het stikstof- of fosfaatgehalte boven de norm. Het gaat om meststoffen uit de landbouw, maar ook van burgers die hun tuintjes bemesten, eendjes voeren of stikstofoxiden uit uitlaatgassen die uit de lucht neerslaan. Dat is niet alleen een probleem voor de biodiversiteit, zoals nu wordt benadrukt in de stikstofcrisis. Een overschot aan voedingsstoffen zorgt niet alleen voor minder vissen, maar bedreigt ook de kwaliteit van ons drink- en zwemwater doordat bijvoorbeeld blauwalg en botulisme oprukken.’’

Bron: AD, 05-12-19
https://www.ad.nl/binnenland/waterkwaliteit-in-sloten-plassen-en-vennen…