Algemeen

Amphibian declines: an immunological perspective

Many, but not all, amphibian populations have been declining on all six continents on which they live. Although habitat destruction, direct application of toxicants, and introduction of predators/competitors are obvious causes of amphibian declines, many amphibians are dying of infectious diseases in relatively pristine habitats on several continents. In this paper, we review the patterns of these disease outbreaks and the characteristics of amphibian immune systems. Hypotheses are presented to explain the apparent susceptibility of amphibians to these pathogens. Natural and man-made factors that can alter amphibian immune responses to pathogens are discussed. Additional research is needed on the biology of the specific pathogens, the pattern of immune responses they elicit, and the nature of environmental stressors that may increase susceptibility to infectious disease.

Reptile extinctions mirror those of amphibians, say scientists

The severe global extinction crisis facing amphibian populations around the world may be mirrored in reptiles like snakes, lizards, turtles and crocodiles. A scientific study cites evidence that recent scientific research into amphibian declines far outweighs research into reptile declines, even though both groups of species may be facing a similar extinction threat. In May 2008, studies commissioned by the European Commission and carried out by IUCN, found that Europe's reptiles and amphibians were in similar degrees of trouble. 22.9% of Europe's native amphibian species were categorised as threatened with extinction, and 19.4% of reptiles. The study also reported that 4.3% of reptile species in Europe were listed as Critically Endangered, the most serious of the Red List categories. This is double the number of amphibians in the same category. "It is increasingly clear that amphibians are not alone in facing a major biodiversity crisis," said lead author Professor Trevor Beebee of the University of Sussex. "Other groups of ‘cold blooded' vertebrates, notably reptiles and freshwater fishes, are in the same boat."

The Decline of Asian Frogs

It may be hard to believe it but in the world’s most populated continent, amphibians are quickly losing their grasp and are in danger of disappearing at an incredibly accelerated rate. It is estimated that 40% of the global amphibian population is currently in danger of becoming extinct, with more than 2,000 species currently considered “threatened”, “endangered” or “vulnerable” under the International Union for Conservation of Nature (IUCN)’s Red List of Threatened Species. Among these animals, frog species are especially being hit hard; and nowhere is this more apparent than in Asia, where many species are drifting closer and closer towards extinction long before they are properly identified, studied and provided protection.

The streams have gone silent in Panama. The frogs are gone

In what may be the greatest disease-driven loss of biodiversity in recorded history, hundreds of frog species around the world are facing extinction. Frogs in the western United States are threatened, and Australia, Europe, Latin America and the Caribbean have been especially hard hit. Central American countries such as Panama are suffering a catastrophic decline. The villain is a rather extraordinary fungus, an amphibian version of a case of athlete’s foot from hell, with an impossible name, Batrachochytrium dendrobatidis , which scientists call “Bd,” a virulent, lethal fungus that has spread around the globe. It is like a cheesy horror movie, but real. The little victims? Their pores clog, and they die of a heart attack.

De knoflookpad is in Twente zo goed als uitgestorven

Een aantal bijzondere soorten amfibieën krijgt in de provincie Overijssel extra aandacht, de knoflookpad (Pelobates fuscus) is er één van. Deze soorten zijn beschermd omdat ze zeldzaam zijn of met uitsterven worden bedreigd. Halverwege de jaren negentig werd duidelijk dat het aantal vindplaatsen van de knoflookpad sterk achteruitging. Sinds 1990 zijn er in Nederland nog maar 38 leefgebieden van de knoflookpad bekend, daarvoor was hij bekend van meer dan 100 leefgebieden. Tegenwoordig is het belangrijkste leefgebied van de knoflookpad in Overijssel het stroomgebied van de Overijsselse Vecht. Dit is het grootste bolwerk van de soort in Nederland. Twente was vroeger ook een belangrijke regio. Helaas zijn de meeste leefgebieden hier verdwenen. Een aantal leefgebieden liggen nog langs weerszijden van de IJssel.

De amfibieënpopulatie in West-Vlaanderen gaat erop achteruit

In West-Vlaanderen leven veertien soorten amfibieën. Drie ervan (de boomkikker (Hyla arborea), de poelkikker (Rana lessonae) en de rugstreeppad (Epidalea calamita)) zijn met uitsterven bedreigd. De vuursalamander (Salamandra salamandra) is al uitgestorven. Dat blijkt uit een inventarisatieproject dat in opdracht van het West-Vlaamse provinciebestuur en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek in de periode 2000-2005 werd uitgevoerd. Een kleine tweehonderd vrijwilligers hebben ruim 1.300 poelen in West-Vlaanderen onderzocht. De nadruk van het inventarisatieproject lag op twee regio's: het Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels en het Brugse Ommeland. De vergelijking met een grootscheeps onderzoek van 25 jaar geleden toont een achteruitgang aan van praktisch alle soorten.

Zowel de vroedmeesterpad als de geelbuikvuurpad worden in Nederland met uitsterven bedreigd

Beide soorten komen uitsluitend voor in Zuid-Limburg. Ze kwamen tot in de zestiger jaren gebiedsdekkend in bijna geheel Zuid-Limburg voor. Inventarisaties vanaf het begin van de zestiger jaren hebben duidelijk aangetoond dat de vroedmeesterpad (Alytes obstetricans) en de geelbuikvuurpad (Bombina variegata) de laatste decennia sterk in aantal zijn afgenomen. Was de vroedmeesterpad tot voor dertig jaar nog zeer algemeen in heel Zuid-Limburg, in 1997 zijn er nog maar veertien lokaties met levensvatbare populaties van deze soort vastgesteld. De achteruitgang van de geelbuikvuurpad is nog dramatischer. In 1964 waren er nog tachtig vindplaatsen, in 1975 nog negentien, in 1980 nog vijf, terwijl thans nog maar sprake is van vier vindplaatsen waar regelmatig meerdere exemplaren worden aangetroffen.

Wetenschappers voorspellen dat meer dan de helft van alle kikkers, padden en salamanders binnen veertig jaar zullen uitsterven

Wereldwijd worden amfibieën zwaar getroffen, wetenschappers spreken zelfs over de ‘zesde massa-extinctie’ onder amfibieën. In Nederland staat de helft van de soorten op de Rode Lijst en wereldwijd wordt eenderde van alle soorten amfibieën met uitsterven bedreigd. Het onderzoeksteam van dr. Hof van de Universiteit van Kopenhagen (Denemarken) gebruikte computermodellen om de invloed van klimaatverandering, het verlies van leefgebied en de schimmelziekte op amfibiepopulaties te modelleren. De resultaten verschenen in november 2011 in het wetenschappelijke tijdschrift ‘Nature’ (bijlage). De wetenschappers voorspellen dat meer dan de helft van alle kikkers, padden en salamanders binnen veertig jaar uitgestorven zal zijn door een combinatie van deze drie factoren. Het overlappen van deze bedreigingen zou kunnen betekenen dat de schattingen van de achteruitgang van populaties te optimistisch zijn en dat het in werkelijkheid nog erger is dan we aanvankelijk dachten.

Een schimmel doodt amfibieën

In het voorjaar van 2010 bleek dat ruim 5 procent van alle amfibieën in België en in Nederland met een schimmel besmet waren, Batrachochytrium dendrobatidis (verdere informatie in bijlage). Deze schimmel kan de gevaarlijke infectieziekte chytridiomycose veroorzaken. Door deze ziekte zijn wereldwijd al een aantal amfibieënsoorten uitgestorven en worden vele andere soorten bedreigd. In bijna alle Nederlandse provincies en in Vlaanderen zijn besmette dieren gevonden. Ook de onlangs in Nederlands Limburg aangetroffen brulkikkers kunnen dragers zijn van deze schimmel. Deskundigen, waaronder het IUCN, noemen het de ergste infectieziekte die amfibieën ooit heeft getroffen en een grote bedreiging voor de biodiversiteit. Over één punt zijn wetenschappers het eens. Amfibieën worden wereldwijd bedreigd, onder andere door vervuiling van de leefomgeving. Daardoor zijn amfibieën nu gevoeliger voor ziekteverwekkers als de Chytride schimmel.

De laatste populatie van de knoflookpad in Midden-Limburg verkeert op de rand van uitsterven

De Knoflookpad (Pelobates fuscus) gaat landelijk gezien hard achteruit. In Limburg resteren nog slechts drie leefgebieden. De Knoflookpad wordt in al deze gebieden in haar voortbestaan bedreigd. Vooral in Midden-Limburg is de situatie uiterst alarmerend. Van de meer dan 25 wateren waar de soort hier in het verleden is waargenomen resteert er tegenwoordig nog één. Deze populatie in Nationaal Park De Meinweg verkeert op de rand van uitsterven. Hiermee zouden de laatste Knoflookpadden van Midden-Limburg verloren gaan. Als laatste redmiddel voor het behoud van de soort is in 2011 begonnen met het opkweken en uitzetten van larven.