Insecticides

Een grote doorbraak - Het werk van de Nederlandse toxicoloog Henk Tennekes wordt nu omarmd door EFSA

Een kwestie die de Europese voedselautoriteit (EFSA) onder grote druk opnieuw tegen het licht houdt: de schadelijkheid van een in de jaren negentig geïntroduceerde nieuwe soort pesticiden. De aanwijzingen dat er een verband is tussen neonicotinoïden en bijensterfte worden steeds sterker. Al in 2003 verbood Frankrijk het gebruik van de insecticide Gaucho (werkzame stof: imidacloprid) van fabrikant Bayer voor gebruik op maïs. Eind juni besloot het ook het gebruik van Syngenta's Cruiser (werkzame stof: thiamethoxam) op koolzaad te verbieden. Maar ook in dit geval was het standpunt van EFSA tot voor kort: niets aan de hand. Juni dit jaar kwam de Europese voedselautoriteit dan toch in beweging. 'Ze geven nu eindelijk gehoor aan de kritiek die er al negen jaar is op het bestaande risicokader,' zegt Jeroen van der Sluijs, universitair hoofddocent Nieuwe Risico's in Utrecht en gasthoogleraar in Versailles. 'Het werk van de Nederlandse toxicoloog Henk Tennekes wordt nu omarmd door EFSA. Een grote doorbraak.' Tennekes liet zien dat neonicotinoïden bij langdurige blootstelling al bij een zeer lage dosis een verwoestend effect kunnen hebben.

Immune suppression by neonicotinoid insecticides at the root of global wildlife declines

Outbreaks of infectious diseases in honey bees, fish, amphibians, bats and birds in the past two decades have coincided with the increasing use of systemic insecticides, notably the neonicotinoids and fipronil. A link between insecticides and such diseases is hypothesised. Firstly, the disease outbreaks started in countries and regions where systemic insecticides were used for the first time, and later they spread to other countries. Secondly, recent evidence of immune suppression in bees and fish caused by neonicotinoids has provided an important clue to understand the sub-lethal impact of these insecticides not only on these organisms, but probably on other wildlife affected by emerging infectious diseases. While this is occurring, environmental authorities in developed countries ignore the calls of apiarists (who are most affected) and do not target neonicotinoids in their regular monitoring schedules. Equally, scientists looking for answers to the problem are unaware of the new threat that systemic insecticides have introduced in terrestrial and aquatic ecosystems.

Brabantse Milieufederatie: Better safe than sorry

Het gebruik van bestrijdingsmiddelen, zowel binnen als buiten de landbouw, moet beperkt worden. Volgens de Brabantse Milieufederatie zijn veel middelen zeer schadelijk voor het milieu en de gezondheid en doet het gebruik een aanslag op de biodiversiteit. De belangen van mens, dier en milieu dienen daarom uitgangspunt te zijn bij plaagbestrijding. Wanneer in de landbouw niet voor een biologische teelt wordt gekozen kan op het beginsel van geïntegreerde teelt worden voortgebouwd. Daarbij hebben niet-chemische methoden, technieken en praktijken voorrang boven chemische bestrijdingsmethoden. Voor de overheid is hierbij een stimulerende en ondersteunende rol weggelegd. Onafhankelijkheid bij onderzoek en toelatingsbeleid is een voorwaarde.

Nederland is een ontwikkelingsland voor biologische babyvoeding

Moeders hechten bij babyvoeding minder belang aan de prijs en acties of aanbiedingen dan bij hun eigen voeding. De meest genoemde redenen voor moeders om voor biologische babyvoeding te kiezen is dat deze natuurlijk is, onbespoten en gezond. Dit blijkt uit het onderzoek Prille moeders; Kansen voor biologisch? dat het LEI heeft uitgevoerd in opdracht van innovatienetwerk Bio-Connect. Voor het onderzoek zijn 510 vrouwen ondervraagd die tot twee jaar geleden hun eerste of tweede kind kregen. Het aanbod van biologische babyvoeding in Nederland steekt echter op dit moment nog schril af bij het aanbod in het buitenland. In Nederland is 5% van de aangeboden babyvoeding van biologische kwaliteit, tegen 43% in Engeland. In Duitsland heeft op dit moment een bepaald merk biologische babyvoeding een marktaandeel van 60% en bij een supermarktketen in Denemarken heeft biologische babyvoeding zelfs een marktaandeel van meer dan 90%. Biologische baby- en kindervoeding is het gemakkelijkst te vinden in gespecialiseerde natuurvoedingswinkels, reformzaken en drogisterijen. Maar er zijn inmiddels legio websites waar deze producten ook online kunnen worden besteld.

De akkerbouw op hogere zandgronden veroorzaakt normoverschrijdingen van bestrijdingsmiddelen in grond- en oppervlaktewater

De normen voor bestrijdingsmiddelen in grond- en oppervlaktewater worden in Overijssel vaak overschreden (32% van de metingen in het grondwater en 40% van de metingen in oppervlaktewater). De belangrijkste overschrijdingen in het grondwater worden aangetroffen in de (hogergelegen) zandgronden. De belangrijkste probleemteelten voor uitspoeling naar het grondwater zijn uien, lelies, wintertarwe, suikerbieten, consumptieaardappelen en zetmeelaardappelen. Akkerbouwgebieden op bodems met een laag organisch stof gehalte zijn gevoelig voor uitspoeling van bestrijdingsmiddelen.

Normoverschrijdende concentraties van bestrijdingsmiddelen in het grondwater van Noord- en Midden-Limburg

In het grondwater in het stroomgebied van de Maas worden met grote regelmaat bestrijdingsmiddelen aangetroffen. Deze vormen een bedreiging voor een duurzame drinkwatervoorziening. Recent is een integraal onderzoek afgerond naar bestrijdingsmiddelen in 14 kwetsbare Limburgse grondwaterbeschermingsgebieden. In de zandgebieden van Noord- en Midden-Limburg zitten bestrijdingsmiddelen in het grondwater en de concentraties overschrijden de drinkwaternorm. Het lössgebied van Zuid-Limburg lijkt minder gevoelig voor uitspoeling van bestrijdingsmiddelen. In gebieden met een relatief hoge grondwaterstand, zoals de beekdalen, is uitspoeling echter wel te verwachten.

Inspectie spoelwater bij bloembollentelers

Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier begint met controles bij bloembollentelers. De milieuinspecteurs beoordelen of zij zorgvuldig omgaan met het spoelwater dat ze gebruiken om de bollen schoon te wassen. In dit spoelwater kunnen hoge concentraties gewasbeschermingsmiddelen zitten. Die mogen ter voorkoming van grote milieuschade niet in het oppervlaktewater terechtkomen. De milieu-inspecteurs controleren op het mogelijk illegaal lozen van spoelwater vanuit de bollenspoelbassins. Verder kijken zij op de bloembollenbedrijven naar de opslag van afvalhopen en het lekken van gewasbeschermingsmiddelen naar de hemelwaterputten.

Flipje geeft het goede voorbeeld

Steeds meer mensen kiezen bewust voor gezonde producten, waarbij het eten van biologische groenten en fruit een logische stap is. Biologische producten worden steeds populairder. Biologisch voedsel is geproduceerd zonder gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen en/of kunstmest en met respect voor de natuur. Het begint al met de bodem waarin of waarop de planten groeien, deze zijn gezond en voedzaam. De verdere groei en behandeling van de producten zijn puur natuur. Bij Landwinkel de Heus aan de Retsestraat 7 in Zoelen (nabij Tiel) hebben ze Vitatassen. ,Met de Vitatas proberen we op een eenvoudige manier de keuze voor biologisch te stimuleren. Het zijn 'groene' tassen die voor één week gevuld zijn met dagverse (seizoens)producten (groente en/of fruit) en gegarandeerd biologisch. Elke tas is voorzien van een receptenkaart, op basis van de producten in de tas. Tevens geeft de kaart informatie en uitleg over de biologische branche."

Le CRUISER OSR est retiré du marché. Est-ce suffisant ?

Après l'annonce d'une probable interdiction du Cruiser OSR utilisé en enrobage de semence du colza, faite durant les élections présidentielles, la LPO se réjouit de constater que Le Ministre de l'Agriculture, Stéphane Le Foll, ait annoncé le 29 juin le retrait de son autorisation de mise sur le marché. Cependant, la LPO rappelle que la matière active concernée est le Thiaméthoxame (Cruiser), substance appartenant à la famille des néonicotinoïdes, tout comme l'imidaclopride (Gaucho). La LPO regrette en conséquence que ce ne soit pas la famille des néonicotinoïdes, présentant une toxicité semblable, qui soit en totalité retirée du marché. L'imidaclopride, par exemple, possède une toxicité équivalente à 7297 fois celle du DDT interdit en 1972 ! On trouvera par ailleurs, ci-joint, la carte de la contamination des eaux de surface par cette molécule.

De nalatenschap van Rachel Carson

In 1961 sloot de Amerikaanse biologe Rachel Carson zich op in haar huisje in Colesville, Maryland, om haar boek Silent Spring te voltooien. Als serie gepubliceerd in de New Yorker gedurende de zomer van 1962 verscheen Silent Spring in september van dat jaar. Het blijft een van de meest effectieve veroordelingen van industriële wanpraktijken die ooit zijn geschreven, waarmee ecologisch bewustzijn in de VS en Europa in beweging werd gezet. Bij de Women's National Press Club veroordeelde Rachel Carson de nauwe banden die waren ontstaan tussen tussen wetenschap en industrie. "Als een wetenschappelijke organisatie spreekt," vroeg ze, "wiens stem horen we - die van de wetenschap of van de ondersteunende industrie?". Deze vraag blijkt nu net zo van belang te zijn als toen, in 1962. Van enige verbetering in de bestrijdingsmiddelenproblematiek is eveneens geen enkele sprake. De neonicotinoïde insecticiden, die tegenwoordig gebruikt worden in de zaad behandeling, veroorzaken de 'bijenverdwijnziekte', een aandoening waardoor in de Verenigde Staten alleen al in 2007 maar liefst 800.000 bijenkasten werden weggevaagd. Zoals Carson toen al schreef: "Chemische oorlog wordt nooit gewonnen en al het leven is gevangen in haar gewelddadige kruisvuur".