Insecticiden

Landwirtschaft belastet Böden

Ein aktuelles Hintergrundpapier des Umweltbundesamtes macht die Landwirtschaft für den schlechten Zustand unserer Böden, des Grundwassers und der biologischen Vielfalt verantwortlich. Der Tenor: Stickstoff, Phosphor, Schwermetalle - unsere Landwirte holen zwar das Mögliche aus den Böden heraus. Aber sie tun es nicht nachhaltig. Der übermäßige Einsatz von Mineraldüngern, Gülle und Pestiziden macht die Böden auf Dauer krank. Und schädigt auch das Grundwasser, das Klima und die Artenvielfalt auf den Feldern.

Interview met toxicoloog Henk Tennekes over zijn werk met de neonicotinoïden

Met een klein ingezonden stuk zette hij het gevaar van neonicotinoïden voor bijen op de kaart, en raakte hij al zijn inkomsten kwijt. Toxicoloog Henk Tennekes over drempelwaarden, dosis-werkingrelaties en een eed voor wetenschappers. “Ik las over bijensterfte. De varroamijt gold doorgaans als boosdoener maar ik dacht: bijen zijn insecten, is er geen relatie met bestrijdingsmiddelen? Ik las over een nieuwe generatie insecticiden, de neonicotinoïden.

Bloemrijke akkerranden zijn een ecologische val voor insecten

De komende weken zullen honderden boeren, voornamelijk onder regie van de agrarische collectieven in Nederland, weer bloemrijke akkerranden inzaaien. Deze akkerranden worden ingezaaid met onder meer klavers, korenbloemen en andere bloeiers die voor bijen en nectarzoekende insecten van grote betekenis zijn. Achter deze idylle schuilt echter een weerbarstige waarheid. Uit de publicatie van bijenexpert Goulson en collega's blijkt dat het hard nodig is om met gezonde argwaan naar het beheer van akkerranden te kijken.

Een generatie kinderen dreigt slachtoffer te worden van incompetente risicobeoordeling van chemische producten

Bestrijdingsmiddelen, hormoonverstoorders, vlamvertragers en perfluorverbindingen. Ze vliegen daadwerkelijk overal om ons heen, zitten in producten die we dagelijks gebruiken en via ons voedsel nemen we ze op. Steeds meer wordt er bekend over de gevolgen van deze chemische stoffen voor het milieu, dieren en de mens zelf. Nieuw onderzoek van Europese wetenschappers toont nu ook directe gevolgen aan voor het gedrag van kinderen. De coördinator van het Europese DENAMIC onderzoek, dr. Pim Leonards van de VU, waarschuwt voor de cocktail van chemische stoffen waar we aan worden blootgesteld en de gevolgen daarvan. Zelfs bij lage concentraties van pesticiden zijn gedragsveranderingen al zichtbaar blijkt uit het DENAMIC onderzoek. Blijvende effecten kunnen bijvoorbeeld autisme en ADHD zijn.

Veel soorten kustbroedvogels in de Waddenzee hebben te maken met een laag broedsucces, maar niemand ziet imidacloprid verontreiniging van de kust

Veel soorten kustbroedvogels in de Waddenzee hebben te maken met een laag broedsucces. Het gaat vooral om scholekster, kluut, kokmeeuw, grote stern, visdief en noordse stern. Met lepelaar, zilvermeeuw, kleine mantelmeeuw en eider lijkt het momenteel beter te gaan. Dit blijkt uit een onderzoek van Sovon Vogelonderzoek Nederland en IMARES Wageningen UR. Sinds 2005 worden in de Waddenzee jaarlijks gegevens verzameld over het broedsucces van een aantal karakteristieke kustbroedvogels. De onderzoekers volgen tien vogelsoorten die representatief zijn voor specifieke habitats en voedselgroepen. Dit zogeheten reproductiemeetnet is een ‘early warning systeem’ om het reproducerend vermogen van de vogelpopulaties in de Waddenzee te volgen en de achterliggende processen van populatieveranderingen te doorgronden. De monitoring is onderdeel van het trilaterale TMAP-programma dat samen met Duitsland en Denemarken wordt uitgevoerd. De resultaten uit de periode 2011 - 2013 laten zien dat nog steeds veel soorten kustbroedvogels weinig succesvol zijn. Sommige soorten deden het zelfs slechter dan in de eerste jaren van de monitoring.

The neonicotinoids will be banned in France from September, 2018

THE neonicotinoid insecticide family, a product thought to be behind the collapse of bee populations, will be banned in France from September, 2018. MPs voted through an amendment banning the insecticide as part of a debate on the law for the reclamation of biodiversity. The original amendment had sought to ban the products at the start of January 2017, but after discussions among MPs who raised concerns about the impact on farmers, a delay of 18 months was granted as a compromise. Furthermore the bill gives the environment ministry the power to issue further bans on similar substitute products, on the advice of health body the Agence nationale de sécurité sanitaire (Anses). “We have reversed the mechanics: the ban on neonicotinoids has become the rule and their use the exception,” said MP and former ecology minister Delphine Batho. The measure must still be confirmed by the Senate in a debate likely to be held before the summer. The ban includes the use of seeds treated with the chemical.

Frans parlement wil verbod neonicotinoïden

De Franse 'Tweede Kamer' (Assemblee nationale) wil dat neonicotinoïden vanaf 1 september 2018 worden verboden. "Daarmee willen we een sterk signaal afgeven aan de chemische ondernemingen, de landbouw en de regering", aldus Jean-Paul Chanteguet, voorzitter van de kamercommissie voor duurzame ontwikkeling. Chanteguet had met een aantal andere Kamerleden een amendement ingediend op de Wet op de Biodiversiteit. Oorspronkelijk stelden zij voor het verbod al op 1 januari 2017 in te laten gaan, maar dat is in de discussie verschoven naar een datum ná de oogst van 2018. De Assemblee nationale wil de bestrijdingsmiddelen verbieden, omdat die verantwoordelijk worden geacht voor het verdwijnen van de bijen. Wel moet er nog een uitvoeringsmaatregel komen met 'concrete antwoorden voor boeren die worden geconfronteerd met het plotseling verschijnen van plagen die hun oogsten in gevaar kunnen brengen'. In dat kader wordt, na advies van de dienst voor de gezondheid en veiligheid van voedsel Anses, een lijst met alternatieve bestrijdingsmogelijkheden gepubliceerd. Het plan gaat nu naar de Franse Senaat, waarna het voor een eindstemming terugkomt bij de Assemblee.

Bumblebees exposed to thiamethoxam have difficulties to develop the skills they need to collect nectar and pollen

Exposure to even small amounts of pesticides is preventing bumblebees from efficiently extracting pollen from their favourite wildflowers, says a new study, raising concerns that the chemicals are impairing the insects' ability to learn.
And scientists warn that could affect the ability of the bees to pollinate both crops and wild plants, which can ultimately harm the food supply. The findings, contained in a study co-authored in Canada and the U.K., show that bumblebees exposed to a realistic level of a neonicotinoid insecticide called thiamethoxam, collected more pollen, but took longer to do so than control bees. The study, published Monday in Functional Ecology, found that low exposure to the crop chemical can hinder the ability of bumblebees to develop the skills they need to collect nectar and pollen. While several studies have been conducted on the effects of pesticides on the honeybee population, these findings are the first to explore how the chemicals may affect the ability of bumblebees to forage from common wildflowers. The pesticides confuse the insects, changing their foraging behaviour and floral preferences and hindering the development of the skills needed to extract nectar and pollen, says University of Guelph professor and senior author Nigel Raine.

Auf nordrhein-westfälischen Äckern und Wiesen findet ein Massaker statt

Je effektiver die Bauern arbeiten, desto mehr wilde Tiere und Pflanzen werden ausgerottet. Das ist die bittere Bilanz von Naturschützern am Tag des Artenschutzes (03.03.2016). Auf nordrhein-westfälischen Äckern und Wiesen findet ein Massaker statt. Die wilden Tiere und Pflanzen, die hier eigentlich zuhause sind, schwinden rapide. "Während wir darüber sprechen, stirbt gerade der Feldhamster aus", sagt Peter Schütz vom Landesamt für Natur (LANUV). Mehrere Vogelarten der offenen Feldflur sind auch bald ganz verschwunden. Und einst auf dem Land häufige Vögel wie Feldlerche, Kiebitz und Rebhuhn, Pflanzen wie Ackerrittersporn und Adonisröschen sind selten geworden. "45 Prozent der Arten in NRW sind vom Aussterben bedroht" oder bereits ausgestorben, schreibt das Umweltministerium. Die meisten auf den landwirtschaftlich genutzten Flächen. Auch der Flächenverbrauch von zehn Hektar pro Tag durch Bebauung und Braunkohletagebau sei ein wichtiger Grund für das Massensterben, meint Peter Schütz. Der andere aber sei die Intensivierung der Landwirtschaft. Etwa der Einsatz von Spritzmitteln, die so wirksam sind wie nie zuvor: Das Unkrautvernichtungsmittel Glyphosat für "saubere Ackerflächen", dessen Abbauprodukte "en masse" überall in der Natur zu finden seien. Und die Insektenvernichtungsmittel Neonicotinoide, mit denen "sogenannte Schädlings-Populationen beinahe vollständig vernichtet" werden. Mit Wildkräutern und kleinen Insekten wird aber auch die Nahrung von Wildbienen und Vögeln vernichtet.

Belastung der Oberflächengewässer in Nordrhein-Westfalen mit Neonicotinoiden

Für die Bestandsaufnahme (ECHO-Messprogramm) wurden Proben aus folgenden Bereichen gezogen:
Oberflächenwasser (68 Proben) Erft (1), Emscher (2), Lippe(2), Rhein (9), Ruhr (4), Rur (3), Schwalm (2), Sieg (1), Wupper (1), Dortmund-Ems-Kanal (1), Kleingewässer Eifel (14), Kleingewässer Kreis Kleve (20), Kleingewässer Münsterland (8). Die sechs Einzelstoffe Acetamiprid, Clothianidin, Imidacloprid, Nitenpyram,Thiacloprid, Thiamethoxam der untersuchten Stoffklasse der Neonicotinoide treten in der aquatischen Umwelt in Nordrhein-Westfalen nicht ubiquitär auf, sondern gelangen lokal durch Abschwemmung, Abdrift oder Direkteintrag bei Ausbringung von Insektiziden in Gewässer. Die Konzentrationen der Stoffe bewegten sich für Oberflächenwasser zwischen Werten kleiner 0,005 µg/l (Untere Anwendungsgrenze des Analysenverfahrens) und einem Höchstwert für Clothianidin von 1,1 µg/l. Die Stoffe Acetamiprid und Nitenpyram konnten in keiner Probe nachgewiesen werden. Am häufigsten trat Imidacloprid mit bis zu 0,15 µg/l in Oberflächenwasser auf, während Clothianidin, Thiacloprid, Thiamethoxam nur in untergeordnetem Maße vorkamen. Eine signifikante Belastung des Grundwassers mit Neonicotinoiden konnte anhand der 97
untersuchten Proben nicht festgestellt werden. Lediglich in zwei Proben und ausschließlich
für den Stoff Clothianidin fanden sich Konzentrationen bis maximal 0,012 µg/l.