Het aantal vlinders in Nederland is sinds 1992 afgenomen met bijna 40%. Kijkend naar de beschikbare gegevens tot 1950, zou de achteruitgang ook wel eens 75% kunnen zijn. Dankzij de honderden vrijwilligers die al jarenlang wekelijks de vlinders en libellen tellen op vaste routes weten we gedetailleerd hoe het met een belangrijke groep insecten gaat. Voor vlinders kunnen we zelfs al een betrouwbaar onderscheid maken tussen de achteruitgang in onder andere bos, stad en agrarisch gebied. En duidelijk is dat de afname veruit het grootst is in het agrarisch gebied.

De informatie over de ontwikkelingen van de weidevogels is gebaseerd op het weidevogelmeetnet van de provincie Overijssel dat in 1994 is gestart. Uit het weidevogelmeetnet blijkt dat het eerst vooral de grutto en de veldleeuwerik waren die in aantallen afnamen. Sinds 2000 gaat het echter ook slechter met de scholekster, kievit en wulp (zie figuur). In verschillende delen van Salland en Twente zijn ze nu vrijwel verdwenen. Maar ook in sommige polders in West-Overijssel is sprake van een achteruitgang.

In september 2016 startte het federaal voedselagentschap (FAVV) het project Healthy-Bee, met als doel een jaar lang de bijengezondheid in België te monitoren. In totaal werden 193 imkers met in totaal 865 bijenkolonies opgevolgd. Daaruit bleek dat de gemiddelde wintersterfte bij de opgevolgde bijenstanden 27,9 procent bedroeg. Dit percentage overstijgt de 10 procent wintersterfte die bij honingbijen als normaal en aanvaardbaar wordt beschouwd.

De vogels hebben afgelopen jaren flink terrein verloren in het Oudeland van Strijen, een Natura 2000-gebied. De weidevogelstand holt er achteruit. Bij een laatste telling in 2016 bleek het aantal weidevogels ten opzichte van 2004 en 2007 met ruim de helft te zijn afgenomen. Vooral de grutto Limosa limosa, tureluur Tringa totanus, veldleeuwerik Alauda arvensis, graspieper Anthus pratensis en in mindere mate de gele kwikstaart Motacilla flava hebben het moeilijk, zo blijkt uit onderzoek.

Rachel Carson publiceerde op 27 september 1962 het boek Silent Spring (Dode Lente), dat waarschuwde voor de schadelijke effecten van pesticiden op het leefmilieu, vooral op vogels, zonder te weten dat insecten die van vitaal belang zijn voor biodiversiteit en voedsel daarin centraal zouden staan.

De Europese Commissie stelt aan de lidstaten voor om drie neonicotinoïde producten (imidacloprid, clothianidin en thiamethoxam) te verbieden. Daar had al duidelijkheid in moeten komen, maar dat is uitgesteld. Frustrerend, want er is niet zo veel tijd meer om het tij te keren. Bij een verbod duurt het minstens vijf jaar tot deze stoffen compleet zijn afgebroken en niet meer voorkomen in het milieu. En dus zal ook bij een verbod de insectensterfte nog een tijd lang toenemen. En dat terwijl we al driekwart van de insecten kwijt zijn.

Meer dan 25% van de Europese sprinkhanen wordt met uitsterven bedreigd. Dat blijkt uit de net gepubliceerde Rode Lijst van de IUCN. Enkele soorten zijn de afgelopen jaren niet meer teruggevonden. Mogelijk zijn deze al uitgestorven. De informatie werd in twee jaar samengebracht door 150 sprinkhanenspecialisten, waarvan drie uit Nederland. Uit Europa zijn 1.082 soorten sprinkhanen (Orthoptera) bekend, waarvan er ruim 700 niet buiten Europa voorkomen.

Afgelopen zomer bleek uit tellingen in de Krimpenerwaard een zeer sterke achteruitgang van de groene glazenmaker (Aeshna viridis): maar liefst 90 procent vergeleken met 2016. Deze zeldzame en beschermde libel is gebonden aan sloten met krabbenscheer. Om nog onbekende reden werd deze plant in 2017 vroeg bruin in de Krimpenerwaard.

Het fenylpyrazool-insecticide fipronil wordt in de Nederlandse landbouw gebruikt voor het coaten van kool, uien en prei, maar werd ook illegaal gebruikt als behandeling tegen de rode mijt in pluimvee. Schaaldieren en waterinsecten zijn zeer gevoelig voor fipronil en de stabiele afbraakproducten. De milieukwaliteitsnorm (MTR) voor fipronil in Nederlands oppervlaktewater is 0,07 ng / L.

In heel West-Europa zijn we in enkele tientallen jaren misschien wel de helft van de koekoeken (Cuculus canorus) kwijtgeraakt. Een van de oorzaken is de afname van dag- en nachtvlinders. Koekoeken leven van de rupsen van deze vlinders. In Groot-Brittannië is er een duidelijke relatie gevonden tussen de afname van de koekoek en een sterke afname van rupsen. Het is heel waarschijnlijk dat ook in Nederland het aanbod van voedsel is afgenomen. Dit zal vooral invloed hebben op de periode net na uitvliegen wanneer de jonge koekoek zelf voedsel moet verzamelen en overschakelt op rupsen.