Bij het doornemen van literatuur over bestrijdingsmiddelen kwam de Nederlandse toxicoloog Henk Tennekes in 2009 een publicatie tegen van de Spaanse ecotoxicoloog Francisco Sánchez-Bayo, die beschreef hoe de giftigheid van neonicotinoide insecticiden voor geleedpotigen (arthropoden) afhankelijk was van de blootstellingstijd. Toen Tennekes deze gegevens nader analyseerde, werd hem duidelijk dat het verband tussen het blootstellingsniveau en de tijd die verstrijkt totdat de giftige werking tot uiting komt precies hetzelfde was als voor genotoxische (DNA-beschadigende) kankerverwekkende stoffen, de meest gevaarlijke stoffen die we kennen. Hij zag dat de tijd de werking van de neonicotinoiden versterkt: hoe langer de latente periode tot het optreden van sterfte van geleedpotigen, hoe minder je van het bestrijdingsmiddel nodig hebt. Tennekes publiceerde zijn ontdekking in juli 2010 in het vaktijdschrift Toxicology, in november 2010 gevolgd door zijn boek ‘Disaster in the Making’, waarin hij beschrijft hoe de toepassing van neonicotinoiden een voor onze ogen plaatsvindende milieuramp tot gevolg heeft. Het kostte hem zijn naam, zijn klanten en een berg geld. Luister naar de reportage op radio 1: http://www.radio1.nl/item/132555-Bijensterfte%20een%20samenzwering.html
Door de milieuverontreiniging met neonicotinoiden worden alle ongewervelde dieren bedreigd en daarmee ook alle soorten die van ongewervelde dieren afhankelijk zijn, zoals vissen, vogels, vleermuizen, egels, amfibieën, en reptielen, en ook vele primaten. In het kort, de neonicotinoiden zullen een breuk in de voedselketen veroorzaken.
Tennekes heeft sinds 2009 meerdere pogingen gedaan de invloedrijke Wageningse bijendeskundige Tjeerd Blacquiere van het immense gevaar van de neonicotinoiden te overtuigen:
- Op 30 oktober 2009 tijdens een extra bijeenkomst van de werkgroep ‘Bestuivende insecten en gewasbeschermingsmiddelen en biociden’;
- Op 3 november 2010 tijdens een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer van de Vaste commissie van Economische zaken, Landbouw en Innovatie over het Wetsvoorstel Wijziging van de Wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden in verband met de implementatie van Europese regelgeving voor het op de markt brengen en het duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen;
- Op 25 mei 2011 tijdens een voordracht in het Bijenhuis in Wageningen over de relatie tussen het gebruik van neonicotinoïde insecticiden en de verhoogde bijensterfte. Dit op uitnodiging van het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb).
Het heeft allemaal niet mogen baten. Integendeel, Tjeerd Blacquiere en andere Nederlandstalige auteurs publiceerden begin 2012 de resultaten van een groot literatuuronderzoek in het wetenschappelijke tijdschrift Ecotoxicology. "Het verdwijnen van bijenvolken hangt op geen enkele manier samen met het gebruik van neonicotinen in het veld", beweerde Blacquiere in het dagblad Trouw van 27-02-2012. Staatssecretaris dr. Bleker heeft op 27 maart 2012 een Nederlandstalige versie van de literatuurstudie naar de Voorzitter van de Tweede Kamer gestuurd.
In deze omstreden literatuurstudie van Tjeerd Blacquiere et al. (Blacquière, T., Smagghe, G., van Gestel, C., Mommaerts, V., 2012. Neonicotinoids in bees: a review on concentrations, side-effects and risk assessment. Ecotoxicology 21, 973–992) wordt vastgesteld dat de NOEL (no-observable-effect-level) voor het neonicotinoide insecticide imidacloprid bij 20 ppb ligt, maar in werkelijkheid is het zo dat zelfs een 100-voudig geringere concentratie (0, 2 ppb) nog sterfte binnen de levensverwachting van honingbijen veroorzaakt.
Blacquiere et al. hebben de werkelijke risico's van neonicotinoide insecticiden voor honingbijen dus schromelijk onderschat, en daarbij het baanbrekende werk van Tennekes volkomen genegeerd. Desalniettemin heeft de Raad van Bestuur van Wageningen UR met schrijven van 27 maart 2012 een klacht van de toxicoloog Henk Tennekes over de literatuurstudie van dr. Tjeerd Blacquiere et al. ongegrond verklaard.
Tennekes heeft met zijn publicaties over de neonicotinoiden veel op het spel gezet, zijn boodschap nationaal en internationaal uitgedragen, en grote persoonlijke offers op de koop toe genomen. Zijn in 1992 in Zwitserland opgerichtte consultancy kreeg nauwelijks betaalde opdrachten meer nadat hij in 2010 begon te publiceren over de risico's van de neonicotinoiden voor geleedpotigen waaronder honingbijen. Het is overduidelijk dat het bedrijfsleven niet met hem wil samenwerken om tot een constructieve oplossing van de problematiek rond de neonicotinoiden te komen.
Henk Tennekes betaalt een hoge prijs voor zijn integriteit als toxicoloog. Maar de samenleving gaat een nog veel hogere prijs betalen. Tennekes constateert dat er sinds 2003 een ontoelaatbare milieuverontreiniging met neonicotinoiden heeft plaats gevonden en van overheidswege onvoldoende maatregelen zijn genomen deze wantoestand effectief te bestrijden. Ook in het recente Actieprogramma Bijengezondheid, dat Felix Rottenberg op 11 november 2013 aan staatssecretaris Sharon Dijksma heeft aangeboden, zijn geen dwingende maatregelen geformuleerd. Het onherroepelijke gevolg zal zijn dat het ecosysteem binnen niet al te lange tijd in elkaar zal storten. De insecten zullen verdwijnen en daarmee ook alle soorten die van insecten afhankelijk zijn. Sinds 2009 brengt Henk Tennekes deze rampzalige ontwikkeling in kaart op de website www.boerenlandvogels.nl. Niemand zal na deze apocalyptische omwenteling met een zuiver geweten kunnen beweren "wir haben es nicht gewusst". Michael Gorbatschow zei ooit eens "wie te laat komt, wordt door het leven bestraft" en Tennekes vreest dat hij gelijk zal krijgen.
Als U het werk van Henk Tennekes met een kleine donatie wilt ondersteunen kan dat door overboeking op rekeningnummer 62.46.82.595 (NL54 ABNA 0624 6825 95) t.n.v. ETS Nederland BV te Zutphen, of via de website www.disasterinthemaking.com (click op donations). BIC/Swift code: ABNANL2A
- Login om te reageren