Onderzoekers van de Universiteit Leiden bepleiten een tijdelijk verbod op het spuiten van bestrijdingsmiddelen in ernstig vervuilde regio's | Bird decline, insect decline and neonicotinoids

Onderzoekers van de Universiteit Leiden hebben een langjarig landelijk overzicht van de waterkwaliteit gepubliceerd. In het westen van Nederland is het oppervlaktewater sterk verontreinigd. Het gaat om de regio's Delfland, Rijnland en Bommelerwaard, waar de intensieve bollen- en bloementeelt grote hoeveelheden chemicaliën gebruikt. Gemiddeld verspreiden boeren zeven kilo chemicaliën over een hectare, in de bloembollenteelt is dat 42 kilo en in de bloementeelt 32 kilo. Ook in kleinere regio's zoals in de kop van Noord-Holland en in zuidoost-Drenthe is het water sterk vervuild door bestrijdingsmiddelen. In deze regio's is volgens de onderzoekers een tijdelijk spuitverbod nodig, zodat de sloten en binnenwateren zich kunnen herstellen.

Volgens LTO Nederland raken de door ‘Leiden’ voorgestelde maatregelen om de waterkwaliteit te verbeteren kant noch wal omdat de waterproblematiek in de genoemde regio’s voor een belangrijk deel toe te schrijven is aan emissies uit kassen en maar in beperkte mate aan die uit open teelten, zoals de bollen- en boomteelt. Het gebruik van bestrijdingsmiddelen in die gebieden simpelweg verbieden is het paard achter de wagen spannen. Het zou in de praktijk neerkomen op de doodsteek van een reeks teelten, aldus LTO Nederland in een reactie. De focus van LTO Nederland richt zich in de probleemgebieden vooral op de aanpak van emissies uit kassen en op een vermindering van de erfafspoeling. Nefyto, de belangenorganisatie van de gewasbeschermingsmiddelen-industrie, schrijft in een brief (02-07-2012) aan de Vaste Kamercommissie van Infrastructuur en Milieu (bijlage) dat de Europese gewasbeschermingsmiddelenindustrie gecommitteerd is aan het beschermen en behouden van waterkwaliteit en dat het haar intentie is dat normoverschrijding verband houdend met de toepassing van gewasbeschermingsmiddelen tot (vrijwel) nul wordt teruggedrongen. Een woordvoerder van het hoogheemraadschap van Rijnland erkent dat de situatie op sommige plekken ’niet goed’ en ’zorgwekkend’ is. Het waterschap gaat intensiever aan de slag met de bollensector om de toestand te verbeteren. ,,We willen de telers de meetresultaten laten zien om hen bewust te maken van de impact van de middelen die ze gebruiken. We willen bij hen de alarmbellen laten rinkelen.’’ Het hoogheemraadschap heeft al een actie gevoerd onder boomtelers in Boskoop. Nu gaan ze hetzelfde doen bij bollenboeren.

De grootste problemen in het Nederlandse oppervlaktewater worden veroorzaakt door een zestal verschillende stoffen: imidacloprid, metribuzine (grootste gebruik in aardappelteelt), carbendazim (veel gebruikte fungicide in o.a. tulpen, lelies, champignons, wintertarwe, aardappelen, appels), pirimifos-methyl (insecticide/acaricide dat vooral in de bollenteelt en de bloemisterij onder glas wordt gebruikt), metolachloor (herbicide o.a. gebruikt in mais) en pirimicarb (insecticide in fruit- en groenteteelt, graangewassen en sierplanten). Toxicoloog Dr. Henk Tennekes (www.toxicology.nl) heeft drie jaar geleden (in het Agrarisch Dagblad van 20 juli 2009) met het oog op de sterk verhoogde bijensterfte al gepleit voor een onmiddelijk verbod op het gebruik van het insecticide imidacloprid in de Randstad. In een reactie schrijft staatssecretaris Atsma van Infrastructuur en Milieu (in beantwoording van vragen van het lid Ouwehand (PvdD) naar aanleiding van het artikel in Trouw van 2 juli 2012 over bestrijdingsmiddelen), mede namens staatssecretaris Bleker, aan de Voorzitter van de Tweede Kamer (bijlage) dat "agrariërs met open teelten zullen worden verplicht 75% drift reducerende spuittechnieken te gebruiken voor het gehele perceel. De glastuinbouw zal maatregelen nemen om emissies uit de kassen terug te brengen". Uit een recent RIVM rapport blijkt echter dat in de bollenteelt de hoeveelheid imidacloprid die in het oppervlaktewater terecht komt vooral bepaald wordt door drainage (ontwatering). Drainage is strikt noodzakelijk omdat een constant grondwaterpeil voor bollenteelt (bijvoorbeeld tulpen) zeer belangrijk is. Drift reducerende spuittechnieken zullen de oppervlaktewaterverontreiniging met imidacloprid door de bollenteelt dus niet of nauwelijks verminderen. De glastuinbouw gebruikt (oppervlakte)water voor de beregening van gewassen, maar ook om afvalwater uit de kas op te lozen. Het lozen van dit bedrijfswater is onder bepaalde voorwaarden in het Besluit Glastuinbouw (2002) toegestaan. Het Hoogheemraadschap van Delfland, dat verantwoordelijk is voor de oppervlaktewaterkwaliteit van zijn beheergebied waarvan ongeveer 30 tot 40% onder invloed staat van glastuinbouw, verwacht dat in 2012 en 2013 de waterkwaliteit zal verbeteren omdat sinds 2011 steeds meer glastuinbouwbedrijven zijn aangesloten op het riool. Dit effect was echter nog niet zichtbaar in de metingen van 2011. Sinds 2004 wordt in het westen van Nederland het oppervlaktewater sterk verontreinigd met imidacloprid door onder andere de bollenteelt, boomteelt en glastuinbouw.

Reactie van Staatssecretaris Atsma juli 2012.pdf

Brf-Kamercie-IenM-waterkwaliteit-en-gwb-20120702.pdf

Motie Ouwehand: tijdelijk verbod bestrijdingsmiddelen

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

constaterende, dat 2% van het Nederlandse oppervlaktewater in met name bollenteeltgebieden zeer ernstig vervuild is met chemische bestrijdingmiddelen (zoals imidacloprid en fipronil) wat een gevaar oplevert voor volksgezondheid, flora en fauna,

verzoekt de regering in de betreffende gebieden per direct een tijdelijk verbod op het gebruik van deze bestrijdingsmiddelen af te kondigen,

en gaat over tot de orde van de dag.

Bron: PvdD, 5 juli 2012
https://www.partijvoordedieren.nl/tweedekamer/moties/i/1601