Vlinders

Through seed coatings and granular applications, systemic insecticides pose minimal risk of pesticide drift or worker exposure in agricultural, nurseries and urban settings. Neonicotinoids and fipronil are also preferred because they appear to be less toxic to fish and terrestrial vertebrates. Initially proposed as environmentally friendly agrochemicals, their use in Integrated Pest Management (IPM) programs has been questioned by recent research that shows their negative impact on predatory and parasitic agents. New formulations have been developed to optimize the bioavailability of neonicotinoids, as well as combined formulations with pyrethroids and other insecticides with the aim of broadening the insecticidal spectrum and avoid resistance by pests. Indeed, as with any other chemical used in pest control, resistance to imidacloprid by whitefly (Bemisia tabaci), cotton aphids (Aphis gossypii) and other pests is rendering ineffective this and other neonicotinoids such as acetamiprid, thiacloprid and nitenpyram. This chapter (attached) examines the negative impacts that systemic insecticides have on organisms, populations and ecosystems. The efficacy of these products in controlling the target pests is assumed and not dealt with here – only the effects on non-target organisms and communities are considered.

Thema beim Treffen der EU-Agrarminister waren auch die Risiken von Pflanzenschutzmittel auf Basis von Neonicotinoiden für Bienen. Demnach lehnt die EU-Kommission ein komplettes Verbot dieser Insektizide ab. Sie denkt dagegen an Einschränkungen für bestimmte Kulturen. Angemessene Reaktionen kündigte Borg im Agrarrat am Montag an. Ihre Vorschläge will die EU-Kommission am kommenden Donnerstag dem Ausschuss für die Lebensmittelkette und Tiergesundheit vorlegen. Borg schließt ein Totalverbot von Neonicotinoiden aus. Wahrscheinlich sind dagegen Einschränkungen für Kulturen, die von Bienen besonders genutzt werden. Ein Verbot für Raps und Mais wird nicht mehr ausgeschlossen. Die Europäische Lebensmittelbehörde (EFSA) hatte Mitte Jänner vor Risiken für Bienen gewarnt. Allerdings hat auch die EFSA zwischen den Kulturen unterschieden. Über Zuckerrüben werde das Insektizid nicht verbreitet, heißt es im EFSA-Bericht. Die Niederlande forderten im EU-Agrarrat Maßnahmen von der EU-Kommission und wurden dabei von Österreich, Deutschland, Frankreich, Polen und Tschechien unterstützt. Das Vereinigte Königreich verlangt dagegen weitere Untersuchungen. Spanien und Ungarn sind gegen Verbote. Zahlreiche Agrarverbände befürchten hohe Verluste, wenn Saatgut nicht mehr mit Neonicotinoiden behandelt werden darf.

The European Commission has said it will take legislative action to protect honey bees from the effects of neonicotinoids but has ruled out a complete ban. The European Commission said Monday it would draw up "stringent" measures to protect bees from dangers attributed to certain pesticides, but pulled back from an anticipated ban. The European Union executive "will propose a series of ambitious but proportionate legislative measures," said Health and Consumer Affairs Commissioner Tonio Borg. The official said "rapid and decisive" action would be taken to limit the damage caused by three types of insecticides said by the European Food Safety Authority (EFSA) earlier this month to pose "disturbing" risks. But Borg underlined that "a total ban would not be justified." Bees and other pollinating insects are hugely important for food production, especially of fruit, and "their protection is essential," EFSA said on January 16. It said the so-called neonicotinoid insecticides in question attack the central nervous system of insects, causing paralysis and death. The Commission said it was writing to manufacturers Bayer, Syngenta and Cruiser OSR seeking action, otherwise it would "take the necessary measures," according to Borg's spokesman at the time.

"Met een moratorium op alle gebruik van neonicotinoiden boert de geïntegreerde gewasbescherming flink achteruit, en het is maar de vraag of de bijenstand ermee gediend is als alternatieve middelen weer grootschalig gebruikt moeten gaan worden. Het EFSA-rapport geeft ook geen aanleiding voor een dergelijk moratorium", zegt Niels Louwaars, directeur van Plantum, in reactie op de motie die op 24 januari in de Tweede Kamer werd aangenomen. In die motie verzoekt de Tweede Kamer de regering zich in te zetten voor een Europees moratorium op alle toepassingen van neonicotinoiden en fipronil, tenzij onomstotelijk bewezen is dat zij geen schadelijk effect hebben op de gezondheid van bijen. "Bijen en andere bestuivers zijn voor de zaadsector zeer belangrijk en ook wij zijn van mening dat alleen gewasbeschermingsmiddelen toegelaten moeten worden die op een voor bijen veilige wijze toegepast kunnen worden. De EFSA, en nationaal het Ctgb, zijn de onafhankelijke wetenschappelijke instanties die daarop toezien", aldus Louwaars. "EFSA en Ctgb constateren nu dat voor een drietal toelatingen op mais en erwt een risico aanwezig is of niet uitgesloten kon worden, en dat moet dan nader bekeken worden. Maar ook zeggen zij dat die risico’s voor zaadbehandeling van niet-bloeiende en kasgeteelde gewassen in ieder geval niet aanwezig zijn. We gaan er vanuit dat de Tweede Kamer dit met de motie erkent. Ook positief is dat de Tweede Kamer, net als staatssecretaris Dijksma, wijst op een Europese aanpak." Plantum benadrukt dat zaadbehandeling een enorme milieuwinst oplevert ten opzichte van andere gewasbeschermingstechnieken zoals spuiten of grondbehandeling, omdat heel gericht kleine hoeveelheden middel worden aangebracht, op de plaats waar zij hun werk moeten doen. Sommige plagen kunnen zonder neonicotinoiden zaadbehandeling ook niet succesvol bestreden worden. In een reactie vraagt de toxicoloog Henk Tennekes zich af welke milieuwinst Plantum precies bedoelt. De introductie van imidacloprid heeft enorme milieuverontreiniging veroorzaakt die vele insectensoorten en daarvan afhankelijke vogelsoorten de das omdoet (bijlage). Hoe je het over milieuwinst kunt hebben bij stoffen die de voedselketen dreigen te breken is mij een raadsel, aldus Tennekes.

De nachtmerrie is ook bij een verbod op de neonicotinoiden nog lang niet voorbij. De Druckrey-Küpfmüller vergelijking voor de toxiciteit van imidacloprid voor bijen (bijlage) geeft aan dat het letale risico van dit neonicotinoide insecticide met meer dan de vierde potentie van de tijd toeneemt. Dat betekent dat ook uiterst geringe sporen van deze stoffen in het milieu op termijn een dodelijk effect op insecten zullen hebben. Zelfs bij een verbod van deze bestrijdingsmiddelen zal het tientallen jaren duren voordat dit landbouwgif uit het milieu verdwenen is. In al die tijd zullen deze stoffen een dodelijke bedreiging voor insecten vormen, die met meer dan de vierde potentie van de tijd toeneemt. De voedselketen komt daardoor in ieder geval zwaar onder druk te staan. De signalen die bijen en vele andere uitstervende insecten soorten ons geven zijn niet echt hoopgevend. We zijn op weg een ‘point of no return’ te bereiken. Of misschien hebben we dit ‘point of no return’ zelfs al wel bereikt. Dat wil zeggen dat we een ineenstorting van het ecosysteem - met welke maatregel dan ook - niet meer kunnen voorkomen. Met de uitroeiing van de insecten vernietigen we een onmisbare schakel in de voedselketen, en alle levensvormen die boven die schakel staan zijn dan ook gedoemd uit te sterven. Deze risico's zijn ontstaan omdat toelatingsautoriteiten veel te lang niet in staat bleken te zijn nieuwe inzichten mee te nemen bij de herbeoordeling van deze bestrijdingsmiddelen. Dat kan ons duur te staan komen.

Die European Food Safety Authority (EFSA) hat in einer heute (16.01.2013)veröffentlichten Stellungnahme vor den Gefahren von drei Insektiziden gewarnt (Beilage). Nach Auffassung der Behörde zeige sich für einige Anwendungsgebiete „ein hohes Risiko für Honigbienen“. In der von der EU-Kommission in Auftrag gegebenen Untersuchung ging es um Wirkstoffe der Unternehmen BAYER und SYNGENTA, die zur Substanzklasse der Neonicotinoide gehören. Die EFSA warnt, dass Bienen die Wirkstoffe über belasteten Nektar und Pollen aufnehmen. Hierdurch wird der Orientierungssinn der Tiere gestört, sodass sie nicht mehr in ihre Bienenstöcke zurückfinden. Eine Gefahr sieht die EFSA auch durch den Abrieb der Wirkstoffe von gebeiztem Saatgut. Die Behörde hält daher eine Verwendung von Neonicotinoiden allenfalls auf solchen Pflanzen für akzeptabel, die für Bienen unattraktiv sind. Ein Sprecher von EU-Kommissar Tonio Borg kommentierte, die Untersuchung habe "ziemlich klare" und "beunruhigende" Schlussfolgerungen ergeben. Die EU werde gemeinsam mit den Mitgliedstaaten über ein Verbot beraten.

Diese Pestizide haben einen erheblichen Anteil am Sterben unzähliger Bienenvölker und dem Verlust der Artenvielfalt insgesamt. In einer heute in Berlin vorgestellten Studie (Beilage) behauptet der Industrieverband Agrar (IVA), die Insektizide hätten zahlreiche positive Markt- und Umwelteffekte. Durch ein Verbot der Neonikotinoide sieht der Industrieverband den Saatschutz für den Anbau von Raps und Zuckerrüben gefährdet. Dabei könnte auf gefährliche Pestizide ohne Weiteres verzichtet werden, wenn die Pflanzen nicht mehr in Monokulturen angebaut würden. Tomas Brückmann, BUND-Pestizidexperte: „Die für die Bestäubung unzähliger Kulturpflanzen und damit für unsere Ernährung extrem wichtigen Bienen sind in Gefahr. Die Neonikotinoide sind dafür wesentlich verantwortlich. Um den Verlust der Bienenvölker zu verhindern, müssen Neonikotinoide umgehend vom Markt genommen werden.“